08.08.2015


Londra’da yayınlanan haftalık “The Times. History and Encyclopedia of the War” gazetesinin 25 Temmuz 1916 sayısında basılan bu fotoğrafta Port Said çadır şehrinde toplanmış ve kırmızı haç taşıyan kurtarma bayrağı ellerinde alan Musa Dağlı Ermenilerdir. Bu bayrak Fransız denizcilerin dikkatini çekip dağda mahsur kalan Ermenileri kurtarmaya yetiştiler.



1915 ve sonraki yıllarda dünya ve Ermeni basınında Musa Dağlıların kahramanca özsavunması ve kurtulması hakkında hikayeler defalarca yayınlandı. Fransız ve İngiliz gazetelerinde Musa Dağlıların kurtulması ve Port Said şehrinde yerleşmesi hakkında çok sayıda fotoğraflar yayınlandı. Aralarında Fransız denizcilerin dikatini çeken kırmızı haçlı kurtarma yazılarıyla bayrakların ayrı bir yeri vardı. Onlardan biri bu yazıyı taşıyordu: “Hıristiyanlar tehlike altındadır: Kurtarın!”.

Fransız savaş gemileri bayrakları görür-görmez yardıma yetiştiler ve 4000’den fazla Ermeni’yi ölümden kuırtardılar. Kahramanca özsavunmasının bu bölümü Avusturyalı yazar Franz Werfel’in ünlü “Musa Dağ’da Kırk Gün” romanının temelini oluşturdu.

“ABD’ye ulaşan kaynaklara göre (burada Ermeni büyük cemiyeti var) 450.000 Ermeni öldürüldü, 500.000i aşırı şidete maruz kaldı, açlık ve tehlikeler ile mücadele ettiler, tıbkı Suriye kıyılarına toplanmış bu insanların yaşadığı gibi”.

“I’llustration”, 9 Ekim 1915

Fotoğrafın kaynağı: “The Times. History and Encyclopedia of the War”, 25 Temmuz 1916
“ERMENİ SOYKIRIMI HAKKINDA 100 FOTOĞRAF HİKAYESİ” kitabından