Պոնտոսի հույների ցեղասպանության զոհերի հիշատակի միջոցառում ՀՑԹԻ-ում
21.05.2022
1994 թ. փետրվարի 24-ին Հունաստանի Հանրապետության խորհրդարանը մայիսի 19-ը հայտարարել է Հույների ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օր, որը կապված է Մուստաֆա Քեմալի՝ Սամսուն հասնելու օրվա հետ։ Հույների ցեղասպանությունը ոգեկոչվում է նաև սեպտեմբերի 14-ին՝ կապված 1922 թ. Զմյուռնիայի քրիստոնյաների կանխամտածված բնաջնջման, ապա՝ քաղաքի հրկիզման հետ։
Մայիսի 21-ին «Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամի գիտաժողովների սրահում տեղի ունեցավ Պոնտոսի հույների ցեղասպանության զոհերի հիշատակին նվիրված բանախոսություն, որին ներկա էին Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Հարություն Մարությանը, գիտության գծով փոխտնօրեն Էդիտա Գզոյանը, Հայաստանի հունական համայնքների միության նախագահ Մարիա Լազարևան, ԹեոԼաբ գիտավերլուծական կենտրոնի նախագահ Գառնիկ Հարությունյանը, համահիմնադիր Հայկ Հակոբյանը, հունական համայնքի ներկայացուցիչներ, թանգարան-ինստիտուտի աշխատակիցներ:
Լիտվայի նախագահ Գիտանաս Նաուսեդան այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
20.05.2022
Պաշտոնական այցով Հայաստան ժամանած Լիտվայի Հանրապետության նախագահ Գիտանաս Նաուսեդան տիկնոջ՝ Դիանա Նաուսեդիենեի հետ մայիսի 20-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ Երևանի քաղաքապետ Հրաչյա Սարգսյանի և ՀՀ առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյանի ուղեկցությամբ:
Հյուրերին դիմավորեց և հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը ներկայացրեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Հարություն Մարությանը: Նա հյուրերին ներկայացրեց նաև Ծիծեռնակաբերդի տարածքում տեղադրված երեք խաչքարերի պատմությունը, որոնք նվիրված են անցյալ դարավերջին Ադրբեջանի տարածքում հայ բնակչության նկատմամբ իրականացված էթնիկ զտումների ընթացքում զոհված հայերի հիշատակին:
ՀԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ
«Հայոց ցեղասպանության թեմայի ուսուցում» կրթական ծրագիր
IV ամառային դպրոց ուսուցիչների համար
19.05.2022
«Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամը 2022 թ. հուլիսի 29-30-ին կազմակերպում է «Հայոց ցեղասպանության թեմայի ուսուցում» երկօրյա ամառային դպրոց հայոց պատմություն դասավանդող ուսուցիչների համար:
Ամառային դպրոցին կարող են մասնակցել ՀՀ, ԱՀ և Սփյուռքի հանրակրթական և ավագ դպրոցի հայոց պատմության ուսուցիչները, ովքեր կներկայացնեն ծրագրին իրենց մասնակցության կարևորությունը հիմնավորող դիմում:
Հայտերի պատասխանները կտրվեն ամառային դպրոցի մեկնարկից առնվազն 3 շաբաթ առաջ:
Չեխիայի Սենատի առաջին փոխնախագահ Յիրժի Ռուժիչկան այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
18.05.2022
Աշխատանքայի այցով Հայաստան ժամանած Չեխիայի Սենատի առաջին փոխնախագահ Յիրժի Ռուժիչկայի գլխավորած պատվիրակությունը մայիսի 18-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ՀՀ ԱԺ նախագահի տեղակալ Հակոբ Արշակյանի և Հայաստան-Չեխիա բարեկամական խմբի ղեկավար Արթուր Հովհաննիսյանի ուղեկցությամբ:
Հյուրերին դիմավորեց և հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը ներկայացրեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի թանգարանային աշխատանքների գծով փոխտնօրեն Լուսինե Աբրահամյանը:
Իտալացի խորհրդարանականներն այցելեցին Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
18.05.2022
Հայաստան ժամանած Իտալիայի խորհրդարանի պատվիրակությունը մայիսի 18-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ՀՀ ԱԺ մի խումբ պատգամավորների և ՀՀ-ում Իտալիայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Ալֆոնսո Դի Ռիզոյի ուղեկցությամբ:
Հյուրերին դիմավորեց և հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը ներկայացրեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի թանգարանային աշխատանքների գծով փոխտնօրեն Լուսինե Աբրահամյանը:
Ռուսաստանի Դաշնության հաշվիչ պալատի նախագահ Ալեքսեյ Կուդրինն այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
14.05.2022
Աշխատանքային այցով Հայաստան ժամանած ՌԴ հաշվիչ պալատի նախագահ Ալեքսեյ Կուդրինի գլխավորած պատվիրակությունը մայիսի 14-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ՀՀ հաշվեքննիչ պալատի նախագահ Ատոմ Ջանջուղազյանի ուղեկցությամբ:
Հյուրերին դիմավորեց և հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը ներկայացրեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Հարություն Մարությանը: Նա հյուրերին ներկայացրեց նաև Ծիծեռնակաբերդի տարածքում տեղադրված երեք խաչքարերի պատմությունը, որոնք նվիրված են անցյալ դարավերջին Ադրբեջանի տարածքում հայ բնակչության նկատմամբ իրականացված էթնիկ զտումների ընթացքում զոհված հայերի հիշատակին:
Ուրուգվահայ համայնքից արժեքավոր նյութեր Հայոց ցեղասպանության թանգարանին
13.05.2022
Ս.թ. մայիսի 12-ին Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի գիտաժողովների սրահում տեղի ունեցավ Ուրուգվայի հայ համայնքի կողմից Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտին Հայոց պատմության, Հայ Դատի և Հայոց ցեղասպանության մասին մի շարք կարևոր նյութերի՝ ազդագրերի, թռուցիկների, գրքերի հանձնման հանդիսավոր արարողությունը, որին մասնակցում էր նաև ՀՀ-ում Ուրուգվայի Արևելյան Հանրապետության դեսպան Էդուարդո Ռոսենբրոկը տիկնոջ հետ:
Ուրուգվայից ՀՑԹԻ հիմնադրամին հանձնված նյութերի նվիրատուներն էին ուրուգվայաբնակ մեր հայրենակիցներ Ահարոնյան-Պարասկևադիսի արխիվի տնօրեն տիկին Նաիրի Ահարոնյանը, պրոֆեսոր Էդուարդո Ալվարես Պեդրոսյանը, բժիշկ Կարլոս Կեցոյանը:
Բացման խոսքում ՀՑԹԻ տնօրեն Հարություն Մարությանը կարևորեց Ուրուգվայի դերը Հայ ժողովրդի համար որպես Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչած առաջին պետություն՝ ավելացնելով. «Ուրուգվայի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչումից հետո աշխարհի մի շարք խոշոր երկրներ հետևել են այս փոքր պետության մեծ քայլին՝ ընդունելով ցեղասպանությունը: Եվ այսօր Ուրուգվայի հայ համայնքի կողմից մեզ փոխանցված այս բոլոր նյութերը մեծ նշանակություն ունեն մեր թանգարանի համար»:
«ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԴԱՍԱՎԱՆԴՄԱՆ ՄԱՐՏԱՀՐԱՎԵՐՆԵՐԸ 21-ՐԴ ԴԱՐՈՒՄ» ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԳԻՏԱԺՈՂՈՎԻ
(Երևան, Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ, 20-22 ապրիլի 2022 թ.)
ՀԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ
13.05.2022
Միջազգային գիտաժողովի մասնակիցները, կարևորելով անցյալի փորձառության վերարժևորումն ու Հայոց ցեղասպանության պատմության դասավանդումը՝
- պատմական հիշողությունը պահպանելու և տարիքային տարբեր խմբերին համապատասխան մեթոդաբանությամբ ավանդելու,
- հայկական ինքնության հիմնական տարրերը բյուրեղացնելու,
- Հայոց ցեղասպանության դասերին տիրապետող պատասխանատու քաղաքացի դաստիարակելու,
- Հայոց ցեղասպանության հիշողության հարցում հանրության արժեքային կողմնորոշումները հստակեցնելու, անցյալի և ներկայի արժեքները համադրելու,
- հիշողության մեջ առկա բարդույթները և տրավմատիկ երանգները հաղթահարելու, դրանց զգացմունքային տարրերն ինքնության արժեքային պատկերացումների հետ կապելու, Հայոց ցեղասպանության դասերից նաև դրական լիցքեր քաղելու,
- աշակերտների և ուսանողների քննական մտածողության ձևավորման նկատառումներով,
անհրաժեշտ են համարում «Հայոց ցեղասպանության հիմնահարցեր» դասընթացի կազմումը և դասավանդումը հանրակրթական ու բարձրագույն ուսումնական հաստատություններում:
ԿԼԱՐԱ ԲԱՐՏՈՆ
Քրիստոնյա հայերը թողնված էին կիսավայրենի հասարակության քմահաճույքին...
11.05.2022
Այս տարի լրանում է Ամերիկյան Կարմիր խաչ կազմակերպության հիմնադիր, հայ ժողովրդի բարեկամ Կլարա Բարտոնի մահվան 110-րդ տարելիցը
Կլարա Բարտոնն Ամերիկյան Կարմիր խաչ կազմակերպության հիմնադիրը և նախագահն էր: 1896 թ. փետրվարին՝ 75 տարեկան հասակում, նա ժամանեց Օսմանյան կայսրության մայրաքաղաք Կոստանդնուպոլիս` 1894-1896 թթ. կոտորածների զոհ դարձած հայ բնակչությանը օգնություն ցուցաբերելու նպատակով:
Կլարիսա Հարլոու Բարտոնը ծնվել է 1821 թ. դեկտեմբերի 25-ին Մասաչուսեթս նահանգի Նորդ Օքսֆորդ քաղաքում: Նա բազմազավակ ընտանիքի 5-րդ զավակն էր: Կլարան իր ավագ եղբայների ու քույրերի օգնությամբ ոչ միայն ինքնուրույն ուսում է ստացել, այլ նաև 17 տարեկան հասակում սկսել է դասավանդել դպրոցում: 1850 թ. Նա ընդունվում է Նյու Յորք նահանգի Քլինտոն քաղաքի Լիբերալ ինստիտուտը, իսկ երկու տարի անց հիմնում է Նյու Ջերսի նահանգի առաջին հանրային դպրոցը Բորդենթաուն քաղաքում: 1854 թ. Կլարա Բարտոնը մեկնում է ԱՄՆ մայրաքաղաք Վաշինգտոն և աշխատանքի անցնում ԱՄՆ Արտոնագրային գրասենյակում: Այդ ժամանակ սա բացառիկ դեպք էր, երբ կինը աշխատանքի էր նշանակվում դաշնային կառավարության գրասենյակներից մեկում:
ԱՄՆ Քաղաքացիական պատերազմի ընթացքում (1861-1865 թթ.) Կլարա Բարտոնը մի խումբ ընկերների հետ ձեռնամուխ է լինում զինվորներին օգնություն կազմակերպելու և ցուցաբերելու գործին. մինչ այդ ԱՄՆ-ում կանանց արգելված էր այցելել դաշտային հոսպիալներ, զինվորական ճամբար կամ հայտնվել մարտադաշտում: Սակայն Կլարա Բարտոնն իր նվիրումով ու խիզախությամբ վստահություն է ձեռք բերում պետական պաշտոնյաների ու սպայական կազմի մոտ. իր աշխատանքի համար նա հայտնի է դառնում «Մարտադաշտի հրեշտակ» անվամբ:
Հայոց ցեղասպանության զոհերի 107-րդ տարելիցին նվիրված միջոցառում Նոր Գեղիի Յուրի Երիցյանի անունը կրող թիվ 2 միջնակարգ դպրոցում
07.05.2022
Ս. թ. մայիսի 3-ին ՀՀ Կոտայքի մարզի Նոր Գեղիի բնակիչ, զոհված ազատամարտիկ Յուրի Երիցյանի անունը կրող թիվ 2 միջնակարգ դպրոցում տեղի ունեցավ Հայոց ցեղասպանության զոհերի 107-րդ տարելիցին նվիրված միջոցառում:
Միջոցառմանը ներկա էին ՀՑԹԻ Կրթական ծրագրերի պատասխանատու, Հայոց ցեղասպանության զոհերի ու վերապրողների փաստագրման և ուսումնասիրության բաժնի կրտսեր գիտաշխատող Քրիստինե Նաջարյանը և նույն բաժնի ավագ գիտաշխատող, պ.գ.թ. Թեհմինե Մարտոյանը:
8-րդ դասարանի աշակերտները պատմության ուսուցչուհի Անժելա Պետրոսյանի ջանքերով ներկայացրեցին «Հոգիների աճուրդ» ընդհանուր խորագրով միջոցառումը:
Մշակութային ցեղասպանությունը շարունակվում է.
Անիի հայկականությունը և մշակութային ինքնության աղավաղման թուրքական քաղաքականությունը
04.05.2022
2022-ի. մարտի 14-ին թուրքական «Դեյլի Սաբահ» թերթը հրապարակում է մի հոդված, որ վերնագրված է այսպես՝ «Երկու ամսում 34․500 զբոսաշրջիկ է այցելել Թուրքիայի հնագույն քաղաք Անի»: Առաջին հայացքից այս լուրը թվում է անվնաս և անգամ դրական, քանի որ մեծ թվով մարդիկ են ծանոթացել հնագույն քաղաքին, նրա հիասքանչ մշակութային ժառանգությանը։ Սակայն եթե ուշադիր կարդաք բուն տեքստը, կհասկանաք, որ այդ անմեղ տեղեկատվության տողատակերում բոլորովին այլ նպատակ է դրված՝ փոխել հայկական միջնադարյան ժառանգության ինքնությունը։
Անին միջնադարյան Հայաստանի ամենածաղկուն քաղաքաներից էր։ Նրա տարածքը բնակեցված է եղել դեռ հնագույն ժամանակներից (դրա մասին են վկայում կիկլոպյան կառույցների մնացորդներն ու դամբարանադաշտը)։ Անին որպես ամրոց հիշատակվում է դեռևս 5-րդ դարից։ Քաղաքը սկզբնապես պատկանել է Կամսարական հայկական նախարարական տանը, ապա անցել Բագրատուների վերահսկողության տակ։ Բագրատունյաց Հայաստանում է, որ Անին դառնում է տարածաշրջանի ամենածաղկուն կենտրոններից մեկը:
ՀԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ
ասպիրանտուրայի ընդունելության համար
04.05.2022
«Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամը հայտարարում է 2022-2023 ուսումնական տարվա ասպիրանտուրայի ընդունելություն` համաձայն ՀՀ կառավարության «Հայաստանի Հանրապետության բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների և գիտական կազմակերպությունների 2022-2023 ուսումնական տարվա ասպիրանտուրա ընդունելության տեղերը և դրանց բաշխումը հաստատելու մասին» N 437-Ն որոշման:
Դիմումներն ընդունվում են մայիսի 25-ից մինչև հունիսի 15-ը:
Համապատասխան փաստաթղթերը ներկայացնել ՀՑԹԻ հիմնադրամ, Երևան, Ծիծեռնակաբերդի խճուղի 8/8 հասցեով։
Ֆրանսիացի պատգամավորներն այցելեցին Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
03.05.2022
Հայաստան ժամանած Ֆրանսիայի Սենատի Ֆրանսիա-Հայաստան բարեկամական խմբի ղեկավար Ժիլբեր-Լյուկ Դըվինազի գլխավորած պատվիրակությունը մայիսի 3-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ՀՀ ԱԺ Հայաստան-Ֆրանսիա բարեկամական խմբի ղեկավար Վլադիմիր Վարդանյանի ուղեկցությամբ:
Հյուրերին դիմավորեց և հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը ներկայացրեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի թանգարանային աշխատանքների գծով փոխտնօրեն Լուսինե Աբրահամյանը:
Վրաստանի փոխվարչապետ, ԱԳ նախարար Իլիա Դարչիաշվիլին այցելեցին Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
30.04.2022
Պաշտոնական այցով Հայաստան ժամանած Վրաստանի փոխվարչապետ, ԱԳ նախարար Իլիա Դարչիաշվիլիի գլխավորած պատվիրակությունը ս.թ. ապրիլի 30-ին այցելեցին Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանի ուղեկցությամբ:
Հյուրերին դիմավորեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Հարություն Մարությանը:
«ՀԱՅԵՐԻ ՍԱՐՍԱՓՆԵՐԸ ՀՈԼԱՆԴԱՑԻՆԵՐԻ ԱՉՔԵՐՈՎ»
Նոր ժամանակավոր ցուցադրության բացում ՀՑԹԻ-ում
29.04.2022
Այսօր՝ ապրիլի 29-ին, ՀՑԹԻ ցուցադրությունների փոքր սրահում տեղի ունեցավ «Հայերի սարսափները հոլանդացիների աչքերով» խորագրով ժամանակավոր ցուցադրության բացումը: Այս բացառիկ ցուցադրությամբ առաջին անգամ անդրադարձ է կատարվում հայերի կոտորածների և Հայոց ցեղասպանության թեմայի վերաբերյալ հոլանդական արձագանքին:
Ցուցադրությանը բացման խոսքով հանդես եկավ «Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամի տնօրեն, պ.գ.դ. Հարություն Մարությանը, ներկաներին իր ողջույնի խոսքը հղեց ցուցադրության հեղինակ դոկտոր Դիրք Ռոոդզանտը:
Բացման արարողությանը ներկա էին ՀՀ-ում Նիդերլանդների Թագավորության դեսպան պարոն Նիկոլաս Յակոբ Սխերմերսը, ՀՀ-ում ԱՄՆ փոխդեսպան պարոն Չիփ Լեյթինենը, Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի Արխիվի և Թանգարանների տնօրեն արժանապատիվ Տ. Ասողիկ աբեղա Կարապետյանը:
Չորս խորագրային պանելից կազմված երկլեզու (հայերեն և անգլերեն) ժամանակավոր ցուցադրության մեջ ներկայացված են բնօրինակ փաստաթղթեր, իլյուստրացիոն նյութեր, ժամանակի հոլանդական մամուլում տեղ գտած՝ Հայոց ցեղասպանության թեմայով բացառիկ նմուշներ, որոնք առաջին անգամ են դրվում շրջանառության մեջ: Ներկայացված նյութերի մեծ մասը ցուցադրության հեղինակ՝ հոլանդացի հետազոտող դոկտոր Դիրք Ռոոդզանտի անձնական հավաքածուից է:
ՌՈԼՖ ՀՈՍՖԵԼԴԻ (†) «ՄԱՀ ԱՆԱՊԱՏՈՒՄ. ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ» ԳՐՔԻ ՇՆՈՐՀԱՆԴԵՍԸ ՀՑԹԻ-ՈՒՄ
28.04.2022
Ապրիլի 26-ին Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի գիտաժողովների սրահում տեղի ունեցավ Գերմանիայի Պոտսդամ քաղաքում գտնվող Յոհաննես Լեփսիուսի տուն-արխիվի (Լեփսիուսհաուզ - Lepsiushaus Potsdam) գիտական տնօրեն, Դր․ Ռոլֆ Հոսֆելդի (1948-2021) «Մահ անապատում. Հայոց ցեղասպանությունը» գրքի շնորհանդեսը, որի հայերեն թարգմանությունն իրականացվել է Կոնրադ Ադենաուեր հիմնադրամի և Պոտսդամում Լեփսիուսի տուն-արխիվի աջակցությամբ։
Շնորհանդեսին բացման խոսքով հանդես եկավ ՀՑԹԻ տնօրեն Հարություն Մարությանը, ով կարևորեց Ռոլֆ Հոսֆելդի ավանդը Հայոց ցեղասպանության ուսումնասիրության գործում, արժևորեց գրքի հայերեն թարգմանությունը: Հարություն Մարությանն անդրադարձավ Դր. Հոսֆելդի՝ դեպքերն ու իրադարձությունները ներկայացնելու դիպուկ ու ճշգրիտ բառաֆոնդին, որը լուրջ կշիռ է հաղորդում նրա աշխատությանը:
ՄԱՄՈՒԼԻ ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ
27.04.2022
2022 թ. ապրիլի 29-ին՝ ժամը 11:00-ին, Հայոց ցեղասպանության թանգարանում տեղի կունենա «Հայերի սարսափները հոլանդացիների աչքերով» խորագրով ժամանակավոր ցուցադրության բացումը:
Ցուցադրության միջոցով առաջին անգամ անդրադարձ է կատարվում հայերի կոտորածների և Հայոց ցեղասպանության թեմայի վերաբերյալ հոլանդական արձագանքին: Չորս խորագրային պանելից կազմված երկլեզու (հայերեն և անգլերեն) ժամանակավոր ցուցադրության մեջ ներկայացված են բնօրինակ փաստաթղթեր, իլյուստրացիոն նյութեր, ժամանակի հոլանդական մամուլում տեղ գտած Հայոց ցեղասպանության թեմայով բացառիկ նմուշներ, որոնք առաջին անգամ են դրվում շրջանառության մեջ: Ներկայացված նյութերի մեծ մասը ցուցադրության հեղինակ՝ հոլանդացի հետազոտող դոկտոր Դիրք Ռոոդզանտի անձնական հավաքածուից է:
Ցուցադրությունը կազմակերպվում է «Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամի, Նիդերլանդների Թագավորությունում Հայաստանի Հանրապետության դեսպանության և դոկտոր Դիրք Ռոոդզանտի համագործակցությամբ:
Մի շարք երկրների օրենսդիր և գործադիր մարմինների անդամներ այցելել են Հայոց ցեղասպանության թանգարան
24.04.2022
Այսօր առավոտնից Ծիծեռնակաբերդի բարձունքում Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին հարգանքի տուրք են մատուցել նաև մի շարք երկրների օրենսդիր և գործադիր մարմինների անդամներ:
Սիրիայի Արաբական Հանրապետության և Հորդանանի Հաշիմյան Թագավորության խորհրդարանականները, Նորվեգիայի Կրագերյո քաղաքի քաղաքապետը և ՀՀ-ում Նորվեգիայի դեսպանը, Իսրայելի Քնեսեթի անդամները և Նիդերլանդների կառավարական պատվիրակության անդամները եղել են նաև Հայոց ցեղասպանության թանգարանում:
Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսն այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
24.04.2022
Ապրիլի 24-ին Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի միաբանների ուղեկցությամբ այցելեց Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր՝ ոգեկոչելու Հայոց Ցեղասպանության սուրբ նահատակների հիշատակը:
Ծաղկեպսակի զետեղումից հետո հուշահամալիրում՝ անմար կրակի առջև, Վեհափառ Հայրապետի նախագահությամբ կատարվեց Հայոց Ցեղասպանության սուրբ նահատակների բարեխոսական կարգ:
Հայաստանի Հանրապետության բարձրաստիճան պետական այրերը հարգանքի տուրք մատուցեցին Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին
24.04.2022
Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրում Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին հարգանքի տուրք մատուցեցին ՀՀ նախագահ Վահագն Խաչատուրյանը, ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, ՀՀ ազգային ժողովի նախագահ Ալեն Սիմոնյանը, ՀՀ ԱԺ պատգամավորները, կառավարության անդամները, Հայաստանում հավատարմագրված դիվանագիտական ներկայացուցչությունների ղեկավարները և այլք:
Բարձրաստիճան պաշտոնյաները ծաղիկներ դրեցին անմար կրակի մոտ և մեկ րոպե լռությամբ հարգեցին Հայոց ցեղասպանության սրբադասված նահատակների հիշատակը:
Հուշահամալիր այցելությունից հետո ՀՀ վարչապետի գլխավորությամբ պետական այրերն այցելեցին Հայոց ցեղասպանության թանգարան:
«ՎԵՐԱԴԱՐՁԻ» ԽՈՐՀՈՒՐԴԸ ԺԱՆ-ՊԻԵՌ ՍԵՖԵՐՅԱՆԻ «ՄԱՀՎԱՆ ՔԱՅԼԵՐԹԸ» ԹԵՄԱՏԻԿԱՅՈՎ ՓՈՐԱԳՐԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐՈՒՄ
23.04.2022
Ապրիլի 23-ին, ժամը՝ 12:00-ին, ՀՑԹԻ պատկերասրահում բացվեց ֆրանսահայ նկարիչ, փորագրող Ժան-Պիեռ Սեֆերյանի «ԱՆԱՊԱՏԸ. ՄԱՀՎԱՆ ՔԱՅԼԵՐԹ» ցուցահանդեսը:
Բացման խոսքով հանդես եկավ ՀՑԹԻ գիտական աշխատանքների գծով փոխտնօրեն, պ.գ.թ. Էդիտա Գզոյանը: Ժան-Պիեռ Սեֆերյանն իր ելույթում շնորհակալություն հայտնեց ՀՑԹԻ տնօրեն Հարություն Մարությանին, ինչպես նաև ՀՑԹԻ ողջ անձնակազմին: Ներկաներին իր ողջույնի խոսքը հղեց Հայոց ցեղասպանության զոհերի ու վերապրողների փաստագրման և ուսումնասիրության բաժնի ավագ գիտաշխատող, պ.գ.թ. Թեհմինե Մարտոյանը:
Ժան-Պիեռ (Հարություն-Պետրոս) Սեֆերյանը ծնվել է Մարսելում 1954-ի հունվարի 10-ին: Հայրը՝ ծագումով Սեբաստիայից, մայրը՝ Անկարայից, Ֆրանսիա են գաղթել 1925-ին: Հաստատվելով Փարիզի մոտակա Իսի լե Մուլինո արվարձանում՝ Ժան-Պիեռ Սեֆերյանը 18 տարեկանում որոշում է մասնագիտանալ գրաֆիկական արվեստի և գովազդի մեջ: Սկսում է աշխատել արվեստանոցներում, գովազդային գործակալություններում և զուգահեռաբար ավարտում է նկարչի կրթությունը Փարիզի կիրառական արվեստների դպրոցում (երեկոյան դասընթացներ, 1975), նկարչական տեխնիկայի ուսումը Գեղարվեստի դպրոցում (1976):
ՀՀ ԱԺ և ՌԴ ԴԺ միջև համագործակցության միջխորհրդարանական հանձնաժողովի անդամներն այցելեցին Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
23.04.2022
ՀՀ ԱԺ և ՌԴ ԴԺ միջև համագործակցության միջխորհրդարանական հանձնաժողովի անդամները ս.թ. ապրիլի 23-ին այցելեցին Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ՀՀ ԱԺ նախագահի տեղակալ Հակոբ Արշակյանի, ՀՀ-ում ՌԴ դեսպան Սերգեյ Կոպիրկինի և ՌԴ-ում ՀՀ դեսպան Վաղարշակ Հարությունյանի ուղեկցությամբ:
Հյուրերին դիմավորեց և հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը ներկայացրեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Հարություն Մարությանը: Նա հյուրերին ներկայացրեց նաև Ծիծեռնակաբերդի տարածքում տեղադրված երեք խաչքարերի պատմությունը, որոնք նվիրված են անցյալ դարավերջին Ադրբեջանի տարածքում հայ բնակչության նկատմամբ իրականացված էթնիկ զտումների ընթացքում զոհված հայերի հիշատակին:
ԿԱՅԱՑԱՎ «ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԴԱՍԱՎԱՆԴՄԱՆ ՄԱՐՏԱՀՐԱՎԵՐՆԵՐԸ 21-րդ ԴԱՐՈՒՄ» ԽՈՐԱԳԻՐԸ ԿՐՈՂ ԵՌՕՐՅԱ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԳԻՏԱԺՈՂՈՎԸ
23.04.2022
Ս.թ. ապրիլի 20-22-ը տեղի ունեցավ «Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամի կազմակերպած «Հայոց ցեղասպանության դասավանդման մարտահրավերները 21-րդ դարում» խորագիրը կրող եռօրյա գիտաժողովը:
Գիտաժողովին բացման խոսքով հանդես եկավ ՀՑԹԻ տնօրեն Հարություն Մարությանը: Ողջույնի խոսքով հանդես եկավ ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարի տեղակալ Ժաննա Անդրեասյանը:
Գիտաժողովի առաջին օրը տեղի ունեցավ նաև «Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամի կազմակերպած «Հայկական վարժարանների հետքերով. ուսյալ ազգի վկայագրերը» խորագրով ժամանակավոր ցուցադրության բացումը: Նույն օրը մասնակիցներն այցելեցին Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր, ծաղիկներ դրեցին անմար կրակի մոտ, մեկ րոպե լռությամբ հարգեցին Հայոց ցեղասպանության սուրբ նահատակների հիշատակը:
ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԳԻՏԱԺՈՂՈՎԻ ԵՎ ԺԱՄԱՆԱԿԱՎՈՐ ՑՈՒՑԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ԲԱՑՈՒՄ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԹԱՆԳԱՐԱՆ-ԻՆՍՏԻՏՈՒՏՈՒՄ
20.04.2022
Այսօր Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի գիտաժողովների սրահում մեկնարկեց «Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամի «Հայոց ցեղասպանության դասավանդման մարտահրավերները 21-րդ դարում» խորագիրը կրող եռօրյա գիտաժողովը:
Գիտաժողովին բացման խոսքով հանդես եկավ ՀՑԹԻ տնօրեն Հարություն Մարությանը: «Մենք հասկացանք, որ խնդիր կա ուսուցիչների համար, մեզ համար, մեթոդաբանության տեսանկյունից, և այս գիտաժողովը կոչված է անդրադառնալու այդ հարցերին: Հայաստանյան իրականության մեջ սա թերևս առաջին նման գիտաժողովն է: Արտերկրից ժամանած հեղինակավոր գիտնականների հետ քննարկումների միջոցով մենք ցանկանում են պատկերացում կազմել, թե ինչպես է դասավանդվում ցեղասպանությունների թեման օտար երկրներում` հայկական և ոչ հայկական միջավայրում` նկատի ունենալով այն փաստը, որ օտարերկրյա մասնագետները ներկայացնում են հիմնականում այն ազգերը, որոնք ևս տարբեր ժամանակներում ենթարկվել են ցեղասպանության»,- նշեց նա:
ՄԱՄՈՒԼԻ ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ
16.04.2022
Սույն թվականի ապրիլի 20-ին, ժամը՝ 09:30-ին, Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի գիտաժողովների սրահում տեղի կունենա «Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամի կազմակերպած «Հայոց ցեղասպանության դասավանդման մարտահրավերները 21-րդ դարում» խորագիրը կրող եռօրյա գիտաժողովի հանդիսավոր բացումը: Գիտաժողովին իրենց մասնակցությունը կբերեն ցեղասպանագիտության և հարակից ոլորտների շուրջ երեսուն մասնագետներ Հայաստանից, ԱՄՆ-ից, Ռուսաստանի Դաշնությունից, Լիբանանից, Իսրայելից, Ռուանդայից, Իսպանիայից, Հարավ-Աֆրիկյան Հանրապետությունից և Կամբոջայից:
Բացման արարողությանը կհաջորդի «Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամի կազմակերպած «Հայկական վարժարանների հետքերով. ուսյալ ազգի վկայագրերը» խորագրով ժամանակավոր ցուցադրության բացումը (ժամը՝ 10:15-ին), որը թեմատիկ առումով առաջինն է և ունի նպատակային ուղղվածություն, այն է՝ ավելի քան մեկդարյա հեռավորությունից վեր հանել ու ներկայացնել Արևմտյան Հայաստանում, Կիլիկիայում և Օսմանյան կայսրության հայաբնակ վայրերում գործող շուրջ 2000 հայկական կրթօջախի երբեմնի բեղուն գործունեությունը, որն ընդհատվեց Հայոց ցեղասպանության հետևանքով: Այդ հաստատությունները, չնայած Օսմանյան կառավարության գործադրած շարունակ հետապնդումներին ու բռնություններին, ոչ միայն չեն դադարեցրել իրենց գործունեությունը, այլև տասնամյակներ շարունակ մեծ հաջողություններ են արձանագրել՝ զգալի ներդրում ունենալով կայսրության կրթության, գիտության և մշակույթի զարգացման ոլորտներում:
ՀՑԹԻ-ՈՒՄ ԳՐՔԻ ՇՆՈՐՀԱՆԴԵՍ ԷՐ
16.04.2022
Ս. թ. ապրիլի 15-ին՝ ժամը 14:30-ին, Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի գիտաժողովների սրահում տեղի ունեցավ ավստրալահայ գրականագետ, “The Armenian Genocide: Prelude and Aftermath. As reported in the U.S. Press” (Հայոց ցեղասպանություն. նախերգանք և հետգրություն: Հաղոդումներ ամերիկյան մամուլում) բազմահատորյակի համահեղինակ Արա Քեթիպեանի կազմած նոր գիրքի՝ “Forced Conversions in Ottoman Turkey: Reports from The U.S. Press (1895-1920)” (Բռնի կրոնափոխումը Օսմանյան Թուրքիայում. հաղորդումներ ամերիկյան մամուլից (1895-1920)), շնորհանդեսը:
Հյուրերին բացման խոսքով ողջունեց ՀՑԹԻ տնօրեն Հարություն Մարությանը՝ կարևորելով մատենաշարի ներդրումը հայագիտության, Հայոց ցեղասպանության ուսումնասիրության ոլորտում և հավելեց, որ նոր աշխատությունը հետազոտողների համար ուսումնասիրության հարուստ նյութ է պարունակում։
ՄԱՄՈՒԼԻ ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ
Գրքի շնորհանդես ՀՑԹԻ-ում
13.04.2022
Ս. թ. ապրիլի 15-ին՝ ժամը 14:30-ին, Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի գիտաժողովների սրահում տեղի կունենա ավստրալահայ գրականագետ, “The Armenian Genocide: Prelude and Aftermath. As reported in the U.S. Press” («Հայոց ցեղասպանություն. նախերգանք և հետգրություն: Հաղոդումներ ամերիկյան մամուլում») բազմահատորյակի համահեղինակ Արա Քեթիպեանի կազմած նոր գիրքի՝ “Forced Conversions in Ottoman Turkey: Reports from The U.S. Press (1895-1920)” («Բռնի կրոնափոխումը Օսմանյան Թուրքիայում. հաղորդումներ ամերիկյան մամուլից») շնորհանդեսը:
Շնորհանդեսին ներկա է լինելու գրքի հեղինակ Արա Քեթիպեանը:
Մուտքն ազատ է:
Սիրով սպասում ենք:
Միացյալ Թագավորության Լորդերի պալատի անդամ և հակասեմականության հարցերով ՄԹ կառավարության խորհրդական Ջոն Մենն այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
08.04.2022
Աշխատանքային այցով Հայաստան ժամանած Միացյալ Թագավորության Լորդերի պալատի անդամ և հակասեմականության հարցերով ՄԹ կառավարության խորհրդական Ջոն Մենը ապրիլի 8-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր:
Հյուրերին դիմավորեց և հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը ներկայացրեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Հարություն Մարությանը: Նա հյուրերին ներկայացրեց նաև Ծիծեռնակաբերդի տարածքում տեղադրված երեք խաչքարերի պատմությունը, որոնք նվիրված են անցյալ դարավերջին Ադրբեջանի տարածքում հայ բնակչության նկատմամբ իրականացված էթնիկ զտումների ընթացքում զոհված հայերի հիշատակին:
Վրաստանի խորհրդարանի նախագահ Շալվա Պապուաշվիլին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
05.04.2022
Պաշտոնական այցով Հայաստան ժամանած Վրաստանի խորհրդարանի նախագահ Շալվա Պապուաշվիլիի գլխավորած պատվիրակությունն ապրիլի 5-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ՀՀ ԱԺ նախագահի տեղակալ, Հայաստան-Վրաստան բարեկամական խմբի ղեկավար Ռուբեն Ռուբինյանի ուղեկցությամբ:
Հյուրերին դիմավորեց և հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը ներկայացրեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Հարություն Մարությանը:
Իտալիայի արտաքին գործերի և միջազգային համագործակցության նախարար Լուիջի Դի Մայոն այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
05.04.2022
Աշխատանքային այցով Հայաստան ժամանած Իտալիայի արտաքին գործերի և միջազգային համագործակցության նախարար Լուիջի Դի Մայոյի գլխավորած պատվիրակությունն ապրիլի 3-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ Հայաստանում Իտալիայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Ալֆոնսո Դի Ռիզոյի ուղեկցությամբ:
Հյուրերին դիմավորեց և հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը ներկայացրեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Հարություն Մարությանը: Նա հյուրերին ներկայացրեց նաև Ծիծեռնակաբերդի տարածքում տեղադրված երեք խաչքարերի պատմությունը, որոնք նվիրված են անցյալ դարավերջին Ադրբեջանի տարածքում հայ բնակչության նկատմամբ իրականացված էթնիկ զտումների ընթացքում զոհված հայերի հիշատակին:
Միացյալ Թագավորության խորհրդարանի Մեծ Բրիտանիա-Հայաստան բարեկամության խմբի ղեկավար Թիմ Լոութընն այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
01.04.2022
Աշխատանքային այցով Հայաստան ժամանած Միացյալ Թագավորության խորհրդարանի Մեծ Բրիտանիա-Հայաստան բարեկամության խմբի ղեկավար Թիմ Լոութընի գլխավորած պատվիրակությունը ապրիլի 1-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ՀՀ ԱԺ արտաքին հարաբերությունների մշտական հանձնաժողովի նախագահ Էդուարդ Աղաջանյանի ուղեկցությամբ: Պատվիրակության կազմում էր նաև հայ ժողովրդի բարեկամ բարոնուհի Քերոլայն Քոքսը:
Հյուրերին դիմավորեց և հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը ներկայացրեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի թանգարանային աշխատանքների գծով փոխտնօրեն Լուսինե Աբրահամյանը:
ՄԱԿ Մարդու իրավունքների խորհրդի 49-րդ նստաշրջանի ընթացքում ընդունվել է Հայաստանի կողմից առաջադրված «Ցեղասպանության կանխարգելում» բանաձևը
01.04.2022
Ս. թ. մարտի 31-ին ՄԱԿ Մարդու իրավունքների խորհրդի 49-րդ նստաշրջանի ընթացքում (փետրվարի 28- ապրիլ 1) կոնսենսուսով ընդունվել է Հայաստանի կողմից առաջադրված «Ցեղասպանության կանխարգելում» բանաձևը:
Բանաձևում, գնահատելով ներկայիս վտանգներն ու մարտահրավերները, նախանշվում են այն քայլերը, որոնք պետք է միասնականորեն իրականացվեն ՄԱԿ անդամ երկրների կողմից ցեղասպանության արհավիրքը կանխելու, դրա ճանաչման, արդարության վերականգման, փոխհատուցման, մեղավորներին պատժելու և հաշվետվողականություն ապահովելու ուղղությամբ:
ԲԱՆԳԼԱԴԵՇԻ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ-1971
25.03.2022
Մարտի 25-ը 1971 թվականին Բանգլադեշում տեղի ունեցած ցեղասպանության հիշատակի օրն է, ինչի կապակցությամբ զրուցել ենք բանգլադեշցի ցեղասպանագետ Մոֆիդուլ Հոքեի հետ
Մարտի 25-ին Արևելյան Պակիստանում (այսպես էր նախկինում կոչվում Բանգլադեշը) ռազմական «Լուսարձակ» գործողության մեկնարկով Պակիստանը նպատակ ուներ ճնշել Բանգլադեշի ինքնորոշման իրավունքը: Պակիստանի գործողությունները հանգեցնում են ցեղասպանության՝ բազմաթիվ զոհերի պատճառ դառնալով։ Մարտի 25-ը Բանգլադեշում տեղի ունեցած ցեղասպանության հիշատակի օրն է, երբ բենգալցիները հարգում են 1971 թ. ջարդերի զոհերի հիշատակը։ Ինչպիսի՞ պաշտոնական ոգեկոչման արարողություններ են անցկացվում Բանգլադեշում մարտի 25-ին։
- Պակիստանը 1947 թ. իր ստեղծման օրվանից հաստատել է երկրի արևմտյան մասի գերիշխանությունն արևելյան թևի վրա, որը սկսվել է լեզվական իրավունքի ժխտմամբ և ստացել մշակութային, տնտեսական, վարչական և քաղաքական գերակայության ձևեր։
ԲԱՆԱԽՈՍՈՒԹՅՈՒՆ «ԵՐԻՏԱՍԱՐԴ ՄԱՐԴԿԱՆՑ ՔՐԻՍՏՈՆԵԱԿԱՆ ԸՆԿԵՐԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅՈՒՆՆ ՕՍՄԱՆՅԱՆ ԿԱՅՍՐՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՌԱՋԻՆ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ» ԹԵՄԱՅՈՎ
18.03.2022
Ս. թ. մարտի 12-ին Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի գիտաժողովների դահլիճում բանախոսությամբ հանդես եկավ Երիտասարդ մարդկանց քրիստոնեական ընկերակցության (անգլ.՝ Young Men's Christian Association - YMCA) եվրոպական ալյանսի գործադիր տնօրեն Վարդան Համբարձումյանը: Ինչպես հուշում է բանախոսության վերնագիրը, թեման անդրադառնում էր Երիտասարդ մարդկանց քրիստոնեական ընկերակցության, նրա առանձին նվիրյալ անդամների մարդասիրական գործունեությանն Օսմանյան կայսրությունում և Հայաստանի առաջին Հանրապետությունում: Պարոն Համբարձումյանն իր խոսքը սկսեց կարևոր շեշտադրմամբ. Երիտասարդ մարդկանց քրիստոնեական ընկերակցությունը Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչած կազմակերպություն է: Բանախոսը ներկայացրեց ինչպես Երիտասարդ մարդկանց քրիստոնեական ընկերակցության հիմնադրման (1844 թ.) և ընդլայնման պատմությունը, այնպես էլ նրա նորարար ուղղվածությունը՝ XIX դարի շարժումների բովում, ժամանակի երիտասարդությանը մարդասիրական առաքելության ճանապարհով ուղղորդելու իմաստով:
ՍՈՂՈՄՈՆ ԹԵՀԼԻՐՅԱՆ. ԹԱԼԵԱԹԻ ՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ
15.03.2022
Առաջին աշխարհամարտում Օսմանյան կայսրության պարտությունից հետո նոր կառավարությունը դաշնակիցների պնդմամբ որոշեց դատական պատասխանատվության ենթարկել երիտթուրքական կառավարության ու «Միություն և առաջադիմություն» կուսակցության կենտրոնական կոմիտեի անդամներին՝ Օսմանյան կայսրությանը պատերազմի մեջ ներքաշելու և հայերի տեղահանությունն ու կոտորածը կազմակերպելու համար: Սակայն երիտթուրքական գլխավոր հանցախումբը (Մեհմեդ Թալեաթ, Իսմայիլ Էնվեր, Ահմեդ Ջեմալ, Բեհաէդդին Շաքիր, Մեհմեդ Նազըմ, Օսման Բեդրի և Հուսեյն Ազմի), դեռևս 1918 թ. նոյեմբերի 1-ին գերմանական ռազմանավով ճողոպրել էր Թուրքիայից՝ խուսափելով ձերբակալությունից և քրեական պատասխանատվությունից:
Պատասխանատվությունից խուսափած երիտթուրք հանցագործներին արժանի պատժի ենթարկելու համար 1919 թ. աշնանը Երևանում կայացած Հայ Յեղափոխական Դաշնակցության 9-րդ Ընդհանուր ժողովը խիստ գաղտնի պայմաններում ԱՄՆ-ում ՀՀ դեսպան Արմեն Գարոյի ղեկավարությամբ հիմք դրեց Հատուկ գործին, այն է՝ հայերի կոտորածների կազմակերպիչներին ու իրագործողներին հայտնաբերելու և ոչնչացնելու հատուկ գործողությանը:
Սողոմոն Թեհլիրյանը (1896-1960 թթ.) իրավամբ Հատուկ գործի («Նեմեսիս» գործողության) ամենահայտնի դեմքն է, և նրան կարելի է համարել հայոց վրիժառության խորհրդանիշ: Դա պայմանավորված է ոչ միայն այն բանով, որ նրա թիրախն ամենահայտնի ոճրագործն էր՝ Թալեաթը, այլև նրա դատավարության՝ հասարակական լայն հնչեղություն ունենալու փաստով:
Արտաշես Խաչատրյանի հուշագրությունը
05.03.2022
Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի գիտական ֆոնդերում պահվող Հայոց ցեղասպանությունը վերապրած Արտաշես Պետրոսի Խաչատրյանի (1897-1969) հուշագրությունը եզակի և առանձնահատուկ է արծարծվող թեմաների լայն շրջանակի, ծավալվող դեպքերի և իրադարձությունների ընդարձակ աշխարհագրության և ժամանակագրական լայն սահմանների տեսանկյունից։ Հուշագրության հեղինակը ծնունդով Արևմտյան Հայաստանի Էրզրումի նահանգի` Ռուսական կայսրությանը սահմանակից Բայազետի գավառի Կարաքիլիսայի գավառակի Երիցու գյուղ (Իրիցուգեղ) բնակավայրից է` Սասունից Բայազետի գավառ տեղափոխված, գիրն ու ուսումը արժևորող ընդարձակ գերդաստանի անդամ։ Մեծապես նշված հանգամանքների բերումով հեղինակն առնչվել և իր հուշերում արծարծել է արևմտահայության 19-րդ դարի վերջի – 20-րդ դարի սկզբի հասարակական–քաղաքական և տնտեսական կյանքին հատուկ մի շարք երևույթներ` արևմտահայության նկատմամբ օսմանյան իշխանությունների տնտեսական-հարկային հարստահարիչ քաղաքականությունը և, որպես դրա հետևանք, դեպի Ռուսական կայսրություն արևմտահայության` ինչպես մշտական գաղթը, այնպես էլ ժամանակավոր արտագնա աշխատանքի մեկնելը, Արևմտյան Հայաստանում ծավալված հայկական հայդուկային շարժումը, հայ–քրդական հարաբերությունները, արևմտահայ գավառական դպրոցը և այլն։
ԳԻՏԱԺՈՂՈՎԻ ՀՐԱՎԵՐ
02.03.2022
Գիտաժողովի խորագիր` Զմյուռնիան՝ Հայոց և Հունաց ցեղասպանությունների ուղեծիրում. բնաջնջում, հրկիզում և տարագրություն (սեպտեմբեր, 1922 թ.)
Գիտաժողովի անցկացման ժամանակը` 14-15 սեպտեմբերի, 2022 թ.
Գիտաժողովի անցկացման վայրը` Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ, Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
Գիտաժողովի կազմակերպիչ՝ «Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամ
Գիտաժողովի համակազմակերպիչներ՝ ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ, Խ. Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարան, Հայկազյան hամալսարան (Լիբանան), Սալոնիկի Արիստոտելի անվան համալսարան (Հունաստան)
2022 թ․ սեպտեմբերին լրանում է Հայոց և Հունաց ցեղասպանությունների վերջին փուլի՝ Զմյուռնիայի հայ և հույն բնակչության կոտորածների, հայկական ու հունական թաղամասերի կանխամտածված հրկիզման 100-րդ տարելիցը։
Զմյուռնիան իր բազմազգ ու բազմամշակույթ գոյությամբ մեծապես նպաստել է թե՛ հայերի ու հույների, և թե՛ զմյուռնիաբնակ օտարազգիների առաջընթացին: Քաղաքի հունական համայնքն իր զարգացումն ապրել է Հունաստանի և տեղի հարյուրավոր հույների նախաձեռնությունների շնորհիվ: Զմյուռնիայի հունական համայնքը կարևորում էր մշակույթի, կրթության զարգացումը, եկեղեցու դերը:
Եվրոպական Միությունում և Եվրոպայում Կանադայի հատուկ բանագնաց, Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետությունում արտակարգ և լիազոր դեսպան Ստեֆան Դիոնն այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
01.03.2022
Աշխատանքային այցով Հայաստան ժամանած Եվրոպական Միությունում և Եվրոպայում Կանադայի հատուկ բանագնաց (Canada’s Special Envoy to the European Union and Europe), Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետությունում արտակարգ և լիազոր դեսպան Ստեֆան Դիոնի գլխավորած պատվիրակությունը փետրվարի 26-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր:
Հյուրերին դիմավորեց և հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը ներկայացրեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի թանգարանային աշխատանքների գծով փոխտնօրեն Լուսինե Աբրահամյանը:
ՍՈՒՄԳԱՅԻԹԻ ՋԱՐԴԵՐ. 1988 Թ. ՓԵՏՐՎԱՐ
28.02.2022
Գորբաչովյան վերակառուցման (перестройка) և հրապարակայնության (гласность) քաղաքականության դրսևորումներից մեկը դարձավ արցախյան հիմնահարցի վերաբացումը։ 1988 թ․ փետրվարի 20-ին Լեռնային Ղարաբաղի մարզխորհրդի արտահերթ նստաշրջանը որոշում ընդունեց ԼՂԻՄ-ը Ադրբեջանի կազմից հանելու և Խորհրդային Հայաստանին միավորելու հարցով խնդրանքով դիմել Ադրբեջանական ԽՍՀ և Հայկական ԽՍՀ Գերագույն խորհուրդներին և միջնորդել ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի առջև՝ հարցի դրական լուծման համար։
Ի պատասխան արցախահայության արդարացի և իրավական որոշմանը՝ իրացնելու իր ինքնորոշման իրավունքը, Ադրբեջանի հայաբնակ շրջաններում 1988 թ․ փետրվարից սկսվեցին հայ բնակչության ջարդեր և զանգվածային տեղահանություններ։
Համաշխարհային բանկի հայաստանյան գրասենյակի տնօրեն Կարոլին Գեգինատն այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
26.02.2022
Ս.թ. փետրվարի 25-ին Համաշխարհային բանկի հայաստանյան գրասենյակի տնօրեն Կարոլին Գեգինատն այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր:
Հյուրերին դիմավորեց և հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը ներկայացրեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Հարություն Մարությանը:
Տիկին Գեգինատը ծաղիկներ դրեց Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակը հավերժացնող հուշակոթողին, այնուհետև հյուրերը ծաղիկներ դրեցին անմար կրակի մոտ և մեկ րոպե լռությամբ հարգեցին Հայոց ցեղասպանության անմեղ զոհերի հիշատակը:
Կոմիտաս Վարդապետի անհայտ ազգականը՝ Գալուստ Գևորգի Սողոմոնյան
24.02.2022
«Գրվածը մնում է, չգրվածը՝ կորչում…» ժողովրդական ասացվածքով առաջնորդվելով՝ Գևորգ Սողոմոնյանը, ում հայրը՝ Գալուստ Գևորգի Սողոմոնյանը, Հայոց ցեղասպանության վերապրողներից էր, որոշում է թղթին հանձնել իր ընտանեկան տոհմածառից որոշ կենսագրական տվյալներ և կյանքի դրվագներ: Հուշագրության մի մասը հոր պատմածների վերապատմումն է, մյուս մասը՝ իր անձնական-ընտանեկան հուշագրումը: Սողոմոնյանների գերդաստանի մասին այս պատառիկ գրառումներն ամփոփված են տետրակի մեջ, որը պահպանվում է ՀՑԹԻ ֆոնդերում:
Սողոմոնյան գերդաստանի մի ճյուղից էր նաև Կոմիտաս Վարդապետը. Գալուստ Սողոմոնյանը և Կոմիտաս Վարդապետը հորեղբոր տղաներ էին:
Լիտվայի Հանրապետության ներքին գործերի նախարարության ոստիկանության դեպարտամենտի գլխավոր կոմիսար-գեներալ Ռենատաս Պոժելան այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
23.02.2022
Աշխատանքային այցով Հայաստան ժամանած Լիտվայի Հանրապետության ներքին գործերի նախարարության ոստիկանության դեպարտամենտի գլխավոր կոմիսար-գեներալ Ռենատաս Պոժելայի գլխավորած պատվիրակությունը փետրվարի 23-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ՀՀ ոստիկանապետ Վահե Ղազարյանի և ՀՀ-ում Լիտվայի Հանրապետության արտակարգ և լիազոր դեսպան Ինգա Ստանիտե-Տոլոչկիենեի ուղեկցությամբ:
Հյուրերին դիմավորեց և հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը ներկայացրեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Հարություն Մարությանը: Նա հյուրերին ներկայացրեց նաև Ծիծեռնակաբերդի տարածքում տեղադրված երեք խաչքարերի պատմությունը, որոնք նվիրված են անցյալ դարավերջին Ադրբեջանի տարածքում հայ բնակչության նկատմամբ իրականացված էթնիկ զտումների ընթացքում զոհված հայերի հիշատակին:
Կիլիկիահայության թիվը Հայոց ցեղասպանության նախօրյակին
ՀՑԹԻ նոր հրատարակությունը
19.02.2022
Լույս է տեսել Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող, պատմական գիտությունների թեկնածու Ռոբերտ Թաթոյանի «Կիլիկիահայության թիվը Հայոց ցեղասպանության նախօրյակին» մենագրությունը։
Աշխատանքը նվիրված է Օսմանյան Թուրքիայի մաս կազմող Կիլիկիայի տարածքում նախքան Հայոց ցեղասպանությունը բնակվող հայերի՝ կիլիկիահայության թվաքանակի հարցի ուսումնասիրությանը։
Հեղինակը, համեմատական վերլուծության ենթարկելով հիմնական օսմանյան, հայկական և արևմտյան սկզբնաղբյուրները, ինչպես նաև օժանդակ աղբյուրների հաղորդած վիճակագրական տվյալները, ներկայացնում է Հայոց ցեղասպանության նախօրյակի դրությամբ կիլիկիահայության թվաքանակի հաշվարկ՝ ըստ երկրամասի առանձին շրջանների (Ադանա, Սիս, Հաճըն, Մարաշ, Զեյթուն և այլն)։
Ադրբեջանն Արցախում բռնազավթած տարածքներում շարունակում է հայկական հուշարձանների նենգափոխումը
17.02.2022
2020 թ․ սեպտեմբերին սկսված արցախա-ադրբեջանական պատերազմի ընթացքում և հետո Արցախի՝ Ադրբեջանի կողմից օկուպացված մասում գտնվող մշակութային ժառանգությունը ևս հայտնվեց ադրբեջանական ագրեսիայի թիրախում։
Ադրբեջանի Հանրապետությունը գործի է դրել Արցախի հուշարձանները հայկական մշակույթից օտարման և դրանց բռնայուրացման տարբեր մեթոդներ։ Հայկական ժառանգության «աղվանականացման գործընթացը» ադրբեջանցի գիտնականների կողմից մեկնարկել է դեռևս խորհրդային տարիներից, ինչն առավել ամուր հիմքերի վրա դրվեց Ադրբեջանի Հանրապետության անկախացումից հետո։
Այն հորինվածքը, թե իբր Արցախի հայկական հուշարձանները պատկանում են աղվան-ուդիներին, ադրբեջանցի գիտնականների կողմից դրված է լայն շրջանառության մեջ, որն օրեցօր ստանում է գործնական բնույթ։ Պարբերաբար ուդիական համայնքից հոգևորականներ են մեկնում Արցախի օկուպացված տարածքներ և հոգևոր արարողություններ կատարում հայկական եկեղեցիներում ու վանքերում, իսկ հայ ուխտավորների մուտքի արգելքով՝ ադրբեջանական կողմը զրկում է արցախահայությանը մարդու իրավունք համարվող դավանանքի ազատությունից։
Հատկանշական է, որ Ադրբեջանի կողմից Արցախի հայկական մշակութային ժառանգության նենգափոխման ջանքերն օրեցօր ավելի գործնական բնույթ են ստանում գուցե այն պատճառով, որ Արցախյան երկրորդ պատերազմից հետո այդպես էլ գործուն քայլեր չձեռնարկվեցին մշակութային հուշարձանների պահպանությամբ զբաղվող միջազգային կառույցների կողմից՝ կանգնեցնելու Ադրբեջանի «քաղաքականությունը» հայկական հուշարձանների նկատմամբ:
Լույս է տեսել Հայոց ցեղասպանությունը վերապրած Սերոբ-Սրապ Մխիթարյանի «Մեր գյուղի պատմությունը» հուշագրությունը
11.02.2022
«Մեր գյուղի պատմությունը» հուշագրությունը Հայոց ցեղասպանությունը վերապրած Սերոբ-Սրապ Մխիթարյանի հուշերն են իր և հարազատների ու տարագիր ժողովրդի ողբերգության և իրենց վիճակված սարսափելի ու անմարդկային փորձությունների մասին: Մխիթարյանի հուշագրությունը բացառիկ տեղեկություններ է հաղորդում հայերի հանդեպ գործադրված ոճրագործության, բռնությունների, գաղթի ամենաողբերգական դրսևորումների, անասելի ցավի և այս ամենից զատ ապագայի հանդեպ հավատի ու վերապրումի վերաբերյալ:
Հեղինակը հուշագրությունը գրի է առել 1979-1982 թթ., այն ձեռագիր է, 328 էջ:
Հուշագրությունը նվիրաբերվել է Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտին 2015 թ. մայիսին:
Հուշագրության ժամանակագրական սահմաններն են 1915-1920 թթ.։ Անդրադառնալով Օսմանյան պետության ծրագրած ու իրագործած Հայոց ցեղասպանությանն ու զանգվածային կոտորածներին՝ հեղինակը բավականին մանրամասն ներկայացնում է իր հիշողություններում անջնջելի հետք թողած Խութ գավառի կոտորածը, Մուշ քաղաքի ավերածությունը, բազում փորձություններն ու դեգերումները: Հեղինակը հուշագրությունը բաժանել է երկու մասի: Առաջին մասը բաղկացած է 17 ենթամասերից: Երկրորդ մասը վերնագրված է «Կյանքը Մոլլամուսայում 1921 թվից»:
Շարուրցի Արիստակեսը
Շարուրի կարոտը միշտ էլ տանջել է ինձ…
10.02.2022
ՀՑԹԻ ֆոնդերում ի պահ դրված ձեռագիր հուշագրություններից 99 ֆհ թվակիր հուշագրությունը կարևոր սկզբնաղբյուրային նյութ է ցեղասպանագիտությամբ, առհասարակ՝ հայագիտությամբ զբաղվող հետազոտողների համար: Թեև հուշերն ամփոփված են ընդամենը 40 էջանոց տետրակում, սակայն այն լեցուն և խիտ է տեղեկատվական ծանրությամբ, ինչպես նաև հուշագրի կյանքի պատկերավոր դրվագներով: Գրի առնող հուշագիր-վերապրողը Արիստակես Գրիգորյանն է, որը ծնվել է 1900 թ. մարտի 10-ին Շարուրի շրջանի Խանուխլար/Խանլուխլար գյուղում՝ 5 հոգանոց բազմանդամ ընտանիքում՝ ծնողներ, մեկ դուստր և երկու զավակ, որոնցից մեկն էլ Արիստակեսն էր:
Արիստակեսը 12 տարեկանից օգնում է հորը գյուղում բամբակ քաղհանելու գործում, ապա՝ արդեն 15 տարեկանից՝ զբաղվում հողագործությամբ: Թեև ծանր մանկություն է ունեցել, քանի որ ընդամենը հինգ տարեկան էր, երբ «1905 թ. պատերազմ ծագեց հայերի և տեղացի թուրքերի մեջ», սակայն նա գրի է առել նաև իր կյանքի գեղեցիկ և լուսավոր դրվագները, որոնք կարևոր են ազգագրության տեսանկյունից:
ԼԱՎՐԵՆՏԻ ԲԱՐՍԵՂՅԱՆ- 85
(1937-2014 թթ.)
05.02.2022
Հունվարի 7-ին լրացավ Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի հիմնադիր-տնօրեն երջանկահիշատակ Լավրենտի Բարսեղյանի 85-ամյակը:
Լավրենտի Բարսեղյանը ծնվել է 1937 թ. հունվարի 7-ին Երևանում: 1954-1959 թթ. սովորել է Երևանի պետական համալսարանի պատմության ֆակուլտետում՝ գերազանց ուսման համար ստանալով անվանական կրթաթոշակ: ՈՒսումն ավարտելուց հետո աշխատել է ՀԽՍՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի ազգագրության ինստիտուտում: 1967 թ. նշանակվել է Շինարարության պետական կոմիտեի հուշարձանների պահպանության և վերականգնման վարչության պետի տեղակալ: 1968–1972 թթ. ղեկավարել է Էրեբունի ամրոցի, Գառնիի տաճարի, Հովհաննես Թումանյանի տուն-թանգարանի (Դսեղ) վերականգնման աշխատանքները: 1973-1978 թթ. եղել է ՀԽՍՀ մշակույթի նախարարության մշակութալուսավորչական հիմնարկների վարչության պետ: 1978–1985 թթ.՝ Հայաստանի ազգագրության պետական թանգարանի տնօրեն, 1984–1985 թթ. միաժամանակ՝ Հայաստանի պատմության պետական թանգարանի տնօրեն: 1988–1991 թթ. ՀԽՍՀ Նախարարների խորհրդին առընթեր պատմության և մշակույթի հուշարձանների պահպանության և օգտագործման գլխավոր վարչության պետն էր, 1992–1995 թթ.՝ ՀՀ ԳԱԱ նախագահի ընդհանուր հարցերի գծով տեղակալը:
ԱՆՆԱ ՀԵԴՎԻԳ ԲՅՈՒԼ- 135
(1887-1981 թթ.)
04.02.2022
1909 թ. Օսմանյան կայսրության թուրքական կառավարության կողմից Ադանայում կազմակերպված հայերի ջարդերը լուսաբանում է եվրոպական մամուլը: Այդ լուրերն արձագանքում են 1887 թ. փետրվարի 4-ին Էստոնիայի Հաապսալու քաղաքում ծնված մի աղջկա՝ Աննա Հեդվիգ Բյուլի սրտում, և նրա մոտ առաջանում է Օսմանյան կայսրությունում ապրող քրիստոնյա ժողովրդին օգնելու ցանկություն: Այդ ցանկությունը գործնական հիմքի վրա է դրվում, երբ նրան միսիոներական առաքելության են ուղարկում Կիլիկիայի Մարաշ քաղաք՝ գերմանական «Բեթել» որբանոցում աշխատելու: 1911 թ. Բյուլը ժամանում է և սկսում դասավանդել հայ որբերին:
Առաջին աշխարհամարտի բռնկումով Բյուլն ականատես է դառնում հայերի դեմ թուրքական կառավարության կազմակերպած ցեղասպանությանը. «Արեան գետեր հոսեցան եւ միլիոնէ աւելի հայեր ապրեցան ու մեռան իբր հաւատարիմ հետեւորդներ Քրիստոսի»: 1916 թ. նա տեղափոխվում է Մարաշից հարավ գտնվող Հարունիե գյուղի գերմանական որբանոցը: 1918 թ. հրաման է տրվում որբանոցի բոլոր սաներին աքսորելու: Սակայն Բյուլի և հայր Պեննո Ֆոն Տոպելերի ջանքերով երեխաները փրկվում են մահից: Որբանոցի սաները հատկապես հիշում են, թե ինչ ջանասիրությամբ է Բյուլը հայերեն սովորել և սովորեցրել՝ Հայաստանի առաջին հանրապետության հռչակմամբ պայմանավորված: Նա հավատում էր, որ երեխաները, նրանց հետ նաև ինքը, վերջապես կտեղափոխվեն հայկական պետություն:
Վրաստանի ներքին գործերի նախարար Վախթանգ Գոմելաուրին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
03.02.2022
Աշխատանքային այցով Հայաստան ժամանած Վրաստանի ներքին գործերի նախարար Վախթանգ Գոմելաուրիի գլխավորած պատվիրակությունը փետրվարի 3-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ՀՀ ոստիկանապետ Վահե Ղազարյանի ուղեկցությամբ:
Հյուրերին դիմավորեց և հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը ներկայացրեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Հարություն Մարությանը:
«Հոլոքոստի հիշողության շաբաթ» Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտում
03.02.2022
Արդեն երրորդ տարին անընդմեջ Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտը հունվար ամսվա վերջին Հոլոքոստի զոհերի հիշատակի միջազգային օրվա (հունվարի 27) կապակցությամբ կազմակերպում է «Հոլոքոստի հիշողության շաբաթ» միջոցառումների շարքը:
Այս տարի միջոցառումների շարքը մեկնարկեց հունվարի 27-ին՝ Հոլոքոստի և Ցեղասպանության զոհերի հուշարձանի մոտ ցեղասպանությունների անմեղ զոհերի հիշատակի ոգեկոչմամբ: Միջոցառմանը ներկա էին Հայաստանի հրեական համայնքի ներկայացուցիչները՝ համայնքի ղեկավար Ռիմա Վարժապետյանի գլխավորությամբ, «Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամի տնօրեն, պ.գ.դ. Հարություն Մարությանը, «Մոսկվայի տուն» կենտրոնի տնօրեն Վահրամ Կարապետյանը, ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպանատան աշխատակից Քրիստինա Հանսելը և այլք:
Ավստրիայի Հանրապետության եվրոպական և արտաքին գործերի դաշնային նախարար Ալեքսանդր Շալենբերգն այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
02.02.2022
Աշխատանքային այցով Հայաստան ժամանած Ավստրիայի Հանրապետության եվրոպական և արտաքին գործերի դաշնային նախարար Ալեքսանդր Շալենբերգի գլխավորած պատվիրակությունը փետրվարի 2-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանի ուղեկցությամբ:
Հյուրերին դիմավորեց և հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը ներկայացրեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Հարություն Մարությանը:
ՀՈԼՈՔՈՍՏԻ ՀԱՅ ԵՐԱԽՏԱՎՈՐՆԵՐԸ
02.02.2022
Ցեղասպանությունների պատմությունները լի են ողբերգություններով և դաժանություններով: Հարյուր հազարավոր մարդիկ ներգրավվում են սպանության գործընթացի մեջ և դառնում զանգվածային մարդասպաններ:
Սակայն միաժամանակ հանդիպում ենք նաև գթասրտության և հերոսության անզուգական օրինակների, երբ որոշ անհատներ, վտանգելով սեփական կյանքը, փրկում են ցեղասպանության թիրախ դարձած իրենց ընկերներին, բարեկամներին և անգամ անծանոթ մարդկանց:
Երուսաղեմում գործող Յադ Վաշեմ հուշահամալիր-թանգարանը հիշատակում է մոտ 20000 փրկողների անուն, ինչը բոլորովին էլ մեծ թիվ չէ, եթե հաշվի առենք, որ Հոլոքոստի ծավալման տարածքի բնակչության թիվը հասնում էր մի քանի հարյուր միլիոնի:
ԴԱՍԱԽՈՍՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՇԱՐՔ ԲԱՆԱՎՈՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ
29.01.2022
Ս. թ. հունվարի 18-ին, 19-ին և 22-ին Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի գիտաժողովների սրահում թեմատիկ դասախոսության շարք անցկացրեց ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի առաջատար գիտաշխատող, պ. գ. թ. Գայանե Շագոյանը:
Դասախոսությունների թեման բանավոր պատմություններն էին և դրանց մեթոդաբանությունը: Թվով երեք թեմատիկ դասախոսությունները կրում էին հետևյալ խորագրերը՝
. «Բանավոր պատմություն. տեսություն և պրակտիկա»,
. «Բանավոր պատմությունը թանգարանում»,
. «Հարցազրույց. էթիկական և իրավական կողմեր»:
ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԻՆՔՆԱՊԱՇՏՊԱՆԱԿԱՆ ՄԱՐՏԵՐԻ ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՏԱՐԻՆԵՐԻՆ ԵՎ ԴՐԱՆՑ ԽՈՐՀՈՒՐԴԸ ՀԵՏԱԳԱ ՍԵՐՈՒՆԴՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ
28.01.2022
Հայոց ցեղասպանության տարիներին Արևմտյան Հայաստանի և Օսմանյան կայսրության մի շարք քաղաքներում ու գյուղերում հայերը կարողանում են ինքնակազմակերպվել և զինված դիմադրություն ցույց տալ երիտթուրքերի ցեղասպանական ծրագրի իրագործմանը: Շնորհիվ այդ դիմադրության՝ տասնյակհազարավոր հայեր խուսափում են բռնագաղթից և բնաջնջումից` գերադասելով զենքը ձեռքին պատվով զոհվել, քան ենթարկվել սպանդանոց տանող տեղահանության հրամանին:
Եղերական 1915-ին դիմադրական համառ մարտեր են ծավալվում մասնավորապես Վասպուրականի Շատախ, Արճեշ գավառներում, Վանի նահանգի կենտրոն Վան քաղաքում ապրիլ-մայիս ամիսներին, հունիսին՝ Շապին-Գարահիսար քաղաքում, hունիս-հուլիսին՝ Մուշում, մարտ-օգոստոսին՝ Սասունում, օգոստոս-սեպտեմբերին՝ Մուսա լեռան վրա, սեպտեմբեր-հոկտեմբերին՝ Ուրֆայում, Տրապիզոնում և այլուր: Հերոսամարտի առանձին դրվագներ են Յոզղաթի շրջանի Չաթ և Կիլիկիայի մի քանի գյուղերի հայության գոյամարտերը. ապաստանելով մոտակա Ագդաղ և Ամանոս լեռներում՝ նրանք չորս տարի շարունակ՝ մինչև 1918-ը համառ ու հերոսական դիմադրություն են ցույց տալիս թուրք ոճրագործներին՝ փրկվելով կոտորածներից: Հայկական գոյամարտերի շարքը կարելի է երկար թվարկել:
Ռաֆայել Լեմկին. որոշ զուգահեռներ Հայոց ցեղասպանության և հրեաների Հոլոքոստի միջև
27.01.2022
Իրավագետ Ռաֆայել Լեմկինը առանձնահատուկ ներդրում է ունեցել ցեղասպանագիտության` որպես գիտական առանձին ճյուղի ձևավորման և զարգացման գործում: Նա ոչ միայն առաջ է քաշել «ցեղասպանություն» եզրույթը և գործուն մասնակցություն ունեցել 1948 թ. դեկտեմբերի 9-ի ՄԱԿ-ի «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայի կազմման գործին, այլև առաջին անգամ հիմնավոր ուսումնասիրել է պատմության ընթացքում տեղի ունեցած տարբեր ցեղասպանությունները:
Կատարված ուսումնասիրությունների հիման վրա ցեղասպանագետների գերակշռող մասը հանգել է այն եզրակացության, որ Լեմկինի կյանքում ճակատագրական նշանակություն են ունեցել XX դարում տեղի ունեցած երկու խոշոր ցեղասպանությունները` Հայոց ցեղասպանությունը և հրեաների Հոլոքոստը:
Հոլոքոստի հիշողության շաբաթ Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտում
26.01.2022
2022 թ. հունվարի 27-ից փետրվարի 2-ը Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտում անց է կացվելու Հոլոքոստի հիշողության շաբաթ, որը ներառելու է հետևյալ միջոցառումները՝
27.01- Այցելություն Հոլոքոստի և Ցեղասպանության զոհերի հուշարձան:
Տերյան և Մոսկովյան փողոցների խաչմերուկ, ժամը 14։00-ին։
29.01- Յոհաննեսբուրգի Հոլոքոստի և ցեղասպանության ուսումնասիրման կենտրոնի տնօրեն Թալի Նեյթսի դասախոսությունը՝ «Երկրորդ սերնդի ճանապարհորդություն՝ Շինդլերի ցուցակից մինչև Յոհաննեսբուրգի Հոլոքոստի և ցեղասպանության ուսումնասիրման կենտրոն» վերնագրով:
ՀՑԹԻ-ի գիտաժողովների սրահ, ժամը 11։00-ին։
20.01.2022
Հարգելի՛ այցելու,
Հիմք ընդունելով Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարի՝ 2022 թ. հունվարի 7-ի թիվ 02-Ն հրամանը՝ ս.թ. հունվարի 22-ից Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ կարելի է մուտք գործել միայն ներկայացնելով
– ՊՇՌ հետազոտության բացասական արդյունքը հավաստող առավելագույնը 72 ժամ վաղեմության սերտիֆիկատ, կամ
– Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության կողմից նախաորակավորված COVID-19 հարուցչի հակածնի հայտնաբերման արագ ախտորոշիչ թեստի 24 ժամյա վաղեմության բացասական արդյունքը հավաստող տեղեկանք՝ արտածված ԱՐՄԵԴ համակարգից, կամ
– պատվաստման սերտիֆիկատ, բջջային հավելվածի արագ արձագանքման ծածկագրի (QR կոդ) միջոցով կամ բջջային հավելվածից արտածված թղթային տարբերակով։
Կիպրոսի Հանրապետության ազգային գվարդիայի գլխավոր շտաբի պետ, գեներալ-լեյտենանտ Դեմոկրիտոս Զերվակիսն այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
20.01.2022
Պաշտոնական այցով Հայաստան ժամանած Կիպրոսի Հանրապետության ազգային գվարդիայի գլխավոր շտաբի պետ, գեներալ-լեյտենանտ Դեմոկրիտոս Զերվակիսի գլխավորած պատվիրակությունը հունվարի 19-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր:
Հյուրերին դիմավորեց և հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը ներկայացրեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Հարություն Մարությանը:
Գեներալ-լեյտենանտ Դեմոկրիտոս Զերվակիսը ծաղկեպսակ դրեց Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակը հավերժացնող հուշակոթողին, այնուհետև պատվիրակության անդամները ծաղիկներ դրեցին անմար կրակի մոտ և մեկ րոպե լռությամբ հարգեցին Հայոց ցեղասպանության սրբադասված նահատակների հիշատակը:
Հայոց ցեղասպանության պատմության դասավանդումը պարտադիր դարձավ ԱՄՆ ևս մեկ նահանգում
14.01.2022
Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների Մասաչուսեթս նահանգի միջին և ավագ դպրոցներում ցեղասպանության ուսուցումը այսուհետ կլինի պարտադիր: 2021 թ. փետրվարի 2-ին մի խումբ օրենսդիրներ Մասաչուսեթսի Սենատի և Ներկայացուցիչների պալատի հաստատմանն էին ներկայացրել ցեղասպանության կրթության վերաբերյալ No. 692 օրինագիծը, որը նահանգապետի կողմից ստորագրվեց 2021 թ. դեկտեմբերի 2-ին՝ այդպիսով ստանալով օրենքի ուժ: Այն կիրառության մեջ կմտնի ուսումնական նոր տարում՝ 2022 թ. հուլիսի 1-ից սկսած:
Օրինագիծը 12 տարվա հետևողական գործունեության արդյունք է: Այն նախագծել էր սենատոր Մայքլ Ռոդրիգեսը, որը սկզբնական փուլում ներառել էր միայն Հրեից ցեղասպանության պատմությունը: Սակայն, տեսնելով Առաջին և Երկրորդ համաշխարհային պատերազմների ընթացքում մարդկության դեմ իրագործված հանցագործությունների վերաբերյալ ամերիկյան հասարակության անտեղյակությունը՝ ընդլայնում է օրինագիծը՝ ներառելով նաև 20-րդ դարի մյուս ցեղասպանությունները:
Եվս մեկ ժամանակավոր ցուցադրություն վիրտուալ հարթակում
Վիրտուալ շրջայց Հայոց ցեղասպանության թանգարանում
13.01.2022
Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ հիմնադրամը, շարունակելով համագործակցել On Point կազմակերպության հետ, առցանց հարթակում ներկայացնում է ևս մեկ ժամանակավոր ցուցադրություն «Հայոց պահանջատիրության հետքերով. հայերի մասնավոր և համայնքապատկան գույքի սեփականության վկայագրերը» խորագրով: Այցելելով ՀՑԹԻ կայքէջ հնարավոր է «վիրտուալ շրջայց» կատարել Հայոց ցեղասպանության թանգարանի ցուցասրահներից մեկը և առցանց տիրույթում տեսնել բացառիկ ցուցանմուշներ, շուրջ երկու տասնյակ oսմաներեն բնօրինակ կալվածագրեր՝ սեփականությունը հաստատող փաստաթղթեր, որոնք առաջին անգամ են դրվում շրջանառության մեջ: Ընդ որում, հնարավոր է ոչ միայն տեսնել, այլև պատկերը խոշորացնելով կարդալ հիմնական տեքստերը, բացատրագրերը, զննել ցուցանմուշները:
Վերոնշյալ ցուցադրությունը թանգարանում ներկայացած է լինելու մինչև 2022 թ. ապրիլի 23-ը, իսկ վիրտուալ տարբերակով այն հասանելի է կլինի մշտապես:
Ծիծեռնակաբերդի բարձունքում գտնվող Սումգայիթի ոճրագործության զոհերի հիշատակին նվիրված խաչքարը նորոգվել է
11.01.2022
Անցյալ տարի հոկտեմբերին վերանորոգվեց Ծիծեռնակաբերդի հուշայգում տեղադրված Սումգայիթի ոճրագործության զոհերի հիշատակին նվիրված խաչքարը, որը ժողովրդական լայն զանգվածների ուղեկցությամբ բարձրացվել էր Ծիծեռնակաբերդի բարձունք և տեղադրվել այնտեղ 1988 թ. ապրիլի 24-ին՝ փաստացի շեշտելով, որ Սումգայիթյան ողբերգությունը Հայոց ցեղասպանության շարունակությունն է:
1988 թ. փետրվարի 27-29-ին Խորհրդային Ադրբեջանի Սումգայիթ քաղաքում տեղի հայ ազգաբնակչության նկատմամբ ադրբեջանական իշխանությունների կողմից կազմակերպված էթնիկ զտումները և զանգվածային տեղահանությունը նպատակ ունեին կանխել Արցախյան շարժման հետագա տարածումը՝ հայերին ահաբեկելով նոր արյունահեղ գործողությունների հեռանկարով։Մինչ օրս Սումգայիթի ջարդերի զոհերի թիվը հստակեցված չէ. ԽՍՀՄ դատախազության պաշտոնական տվյալներով՝ սպանվածների թիվը 26 հոգի է, իսկ ոչ պաշտոնականով՝ մի քանի հարյուր։
Փետրվարի 27-29-ին պետական ամենաբարձր մակարդակով Սումգայիթում կազմակերպված և իրականացված ջարդերը համարժեք քաղաքական և իրավական գնահատական մինչ այսօր չեն ստացել։
1988-1990 թթ. ադրբեջանական իշխանությունների իրականացրած հայերի զանգվածային ջարդերի հետևանքով ամբողջովին հայաթափվեցին Ադրբեջանի հայաբնակ քաղաքները:
Հարգելի այցելու,
Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտը փակ է լինելու ս.թ. դեկտեմբերի 31-ից մինչև 2022 թ. հունվարի 3-ը ներառյալ:
Հարգանքով,
«Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամ
ԱՄՓՈՓԵԼՈՎ 2021 Թ.
29.12.2021
1. Գիտահետազոտական աշխատանքների ուղղությամբ գրանցվել են հետևյալ հիմնական արդյունքները.
ՀՑԹԻ բոլոր գիտաշխատողները՝ համաձայն 2020-2024 թթ. համար հաստատված թեմաների, շարունակել են հետազոտական աշխատանքները, իրականացրել են գիտական հետազոտություններ, որոնք վերաբերում են Հայոց ցեղասպանության պատմությանը, ցեղասպանության և նախացեղասպանական ժամանակաշրջանում Օսմանյան կայսրության ողջ տարածքում բնակվող հայության կյանքի, թվաքանակի ուսումնասիրմանը: Հատուկ ուշադրություն է դարձվել միջազգային իրավունքի նորմերի վրա Հայկական հարցի ունեցած ազդեցության, Հայոց ցեղասպանության հետևանքների և դրանից հետո ծավալված մարդասիրական օգնության, որբահավաք աշխատանքների ու որբանոցային կյանքի, Ցեղասպանությունը վերապրածների միկրոպատմությունների ուսումնասիրմանը։
| 
