15.04.2015


Fotoğraftan kaygısız ve masum gözlerle bakan çocuklar Muş yetimhanesinin çocukları idiler öğretmen Margarit ile birlikte. Fotoğraf “İskandinav Kadınlar Misyonu” üyesi Norveçli Bodil Katharine Biørn tarafından çekilmiş. 1915 yılında yaşanan trajik olaylardan önce Bodil Katharine Biørn Muş ve Mezreh yetimhanelerinde çalışmış.



1915 yazında, Muş Ermeni nüfusunun katliamı zamanında, şehir Türk ordusu tarafından ateşe verildi. Binlerce Ermeni kendi evlerinde diri diri yakıldı. Fotoğrafın arka tarafında Bodil Biørn’un bıraktığı nota göre öğretmen Margarit de diri diri yakılmış. Türk suçlarına tanıklık eden abla Bodil bir gün içinde anne sevgisi ve şefkati verdiği yetimhanenin çocuklarını kaybederek derin ruhsal acılar çekti. Çaresiz çocukların çığlıkları ve yardım çağrıları Bodil Biørn’un belleğine kazıldı.

1916’da Muş’e geri dönüp Bodil, Ermeni yardımcısı Karapet Yeğiazaryan ile şehrin sokaklarından ve terk edilmiş evlerden 34 yetim kız ve erkek çocuğu toplayarak yiyecek ve barınak vererek onları beklenen ölümden kurtardı, maalesef kendi yetimhanesinin çocuklarını kurtaramadı.

“Yetimlerimi kaybettikten sonra büyük bir ruhsal acı çektim, fakat ağır umutsuzluk beni hemen vatanıma dönmeye kadar yıldırmadı. Beş ay Kharberd’de kaldım. Dört gözle Muş’a geri dönmek için fırsat bekledim, oraya dönüp yetimlerimden birkaçını hayatta bulma ve ruhumu yatıştırma umuduyla yaşadım”. (Muş, 1916)

Bodil Biørn
Norveçli misyoner, Ermeni Soykırımının görgü tanığı

Fotoğrafın kaynağı: Norveç Kraliyet Arşivi
“ERMENİ SOYKIRIMI HAKKINDA 100 FOTOĞRAF HİKAYESİ” kitabından