20.02.2015


Fotoğrafta Hekimhan yakınlarında vahşice öldürülmüş Ermenilerin kemikleri ile fotoğraflanan Birinci Dünya Savaşı yıllarında Osmanlı İmparatorluğu’nun topraklarında hizmet veren Alman askerleridir. Ayrıca fotoğrafın çekildiği gün de bilinmektedir: 18 Kasım 1918 tarihinde.

Alman askerler, fotoğrafın negatifini görüntülemesi için Ermeni fotoğrafçı Tsolak Dildilyan’a vermişler.

Bu fotoğraf ve negatifi, ilginç tarihe sahiptir. Yüseysel olarak İslamı kabul eden, fakat gizli Hristiyan kalan Ermeni fotoğrafçı Tsolak Dildilyan bu fotoğrafı görüntülemekten ve Almanlar’a vermekten sonra, fotğrafta görülen insan kemiklerin 1915’te aynı yerde öldürülmüş akrabaların kemikleri olduğunu varsayarak negatifi anı olarak yanında saklamış.

Almanlar muhtemelen razı olmuşlar, çünkü gizliliği korumak artık önemli değil idi. Savaş artık sona ermiş idi, Almanya ve müttefiği Osmanlı İmparatorluğu Birinci Dünya Savaşı’nda yenilmişler idi.

Osmanlı İmparatorluğu’nda sıkı sansür yasalarının olmasına rağmen, Alman askerleri Ermeni Soykırımı yıllarında çoğu zaman Ermeni kurbanları ve mültecileri fotoğrafladılar.

“Ermenilerin katliamları kitle olarak gerçekleştirildi. Bu imha politikası Türk adını uzun zaman lekelemeye devam edecek”.

Richard Kühlmann
Osmanlı İmparatorluğunda Alman Elçisi
(1916-1917)

Fotoğrafın kaynağı Tsolak Dildilyan’ın koleksyonu
“ERMENİ SOYKIRIMI HAKKINDA 100 FOTOĞRAF HİKAYESİ” kitabından