27.12.2016
Karen Jeppe, 1876 yılında Danimarka’nın Gylling bölgesinde doğdu.
Çağdaşlar gibi 1894-96 Hamidiye Katliamları hakkında Avrupa basınından haber aldı.
Gazetede okuduğu bir makale yaşamında bir dönüm noktası oldu. Makale, Danimarkalı dilbilimcisi ve gezginci Åge Meyer Benedictsen (1866-1927) tarafından kaleme alınmıştı. 1902’de Osmanlı İmparatorluğundan dönen yazar Åge Meyer Benedictsen’in anlatımını dinler. Benedictsen, Osmanlı topraklarında şahit olduğu sefaleti ve perişanlığı anlatır. Abdülhamid’in emrini verdiği Soykırımın sefil ve aç bıraktığı Ermeni yetimlerinin hikayeleri Karen Jeppe’yi fazlasıyla etkiler ve kısa süre sonra ’Danimarkalı Ermeni Dostları’ derneğine yardımını teklif eder.
Dernek Jeppe’yi 1903’te Urfa’ya gönderir ve burada Almanların Orient-Mission kurumuna ait erkek yetimhanesinde öğretmen olarak görevine başlar. Karen Jeppe bu kurumun müdürü olan Johannes Lepsiusla çalışmak istedi. Urfa’ya gitmesine karar verildi. 27 yaşındaki Karen Jeppe, 1903’te yola koyuldu. O birden 300 Ermeni yetimlerine yardım etti. Jeppe Urfa’daki evinin bodrum katında onlarca ermeniyi aylarca saklamayı başarmış. Dağlarda saklanan ermenilere de erzak yardımı sağlamıştı.
Şöyle anlatıyor:”Ne mutlu ta Urfa’nın Surlarından o sarı kavrulmuş ovalara kadar uzanan, bitmek bilmeyen Ölüm Sokağına şahit olmayana. Ölüm Sokağı tıklım tıklımdı, ama taze yeşeren ağaçlarla değil, insan cesetleri ile doluydu. Çürümenin tüm evrelerinde cesetler vardı. Kimileri, surların tam dışında yenik düşmüş ölüme, coğu da sopalarla vurula vurula bir kaç yüz adım atabilmiş sadece.”
Danimarka’ya dönen Jeppe, dayanamayıp 1920’de bu sefer Suriye’nin Halep kentine gitmiş, ve burada bir yetimhane açarak binlerce ermeni çocuklarına bir gelecek sağlamıştı. Jeppe’nin yetimhanesine, o dönemin Birleşik Milletlerinde komisyon üyesi olması da epey destek sağlamıştı. Karen Jeppe’ye gȍre ermeni yetimlerini yetiştimek için Ermeni kilisesinin rolü çok ȍnemlidi. Karen Jeppe kurtarılan yetimlerin yetiştirilmesinde Ermeni Kilisesi’nin rolünü vurgulayıp kilise görevlileri ile etkin bir işbirliğinde bulunmaktaydı. Jeppe, kendi ritüelleri ve törenleri ile Ermeni Kilisesinin yıllarca yabancı toplumlarda yaşamak zorunda kalan, gelenekler, algılamalar ve dini inançlarından ayrılmış-yabancılaşmış Ermenilerde Ermeni kimliğini ve geçmişin hafızasını yeniden uyandırmak için önemli bir rol oynayabildiğine inanıyordu. Binlerce Ermeniye Karen Jeppe’nin evlatlık oğlu Misak Melkonyan da yardım etti.
Danimarka ve Fransa hükümetleri tarafından Karen Jeppe’ye madalyalar verildiler.
Henüz 59 yaşındayken 7 haziran 1935 yılında hastalığından hayata gözlerini yumdu ve bugünlerde harabe olan Halep Ermeni Mezarlığında defnedildi. Bugün hala Karen Jeppe’nin ismini taşıyan bir okul bulunmaktadır Halep’te.
Bir tesadüf sonucu soykırımdan kurtulmuş Ermeni çocuklar bir tas çorba için sırasını bekliyorlar.
‘’Ram büyük Kampında aynı Kamp'ın 400 zavallı Ermeni çocuk için günlük sıcak yemek vermeye karar verdik’’.
Karen Jeppe ‘den Aleppo lideri Artavazd Sürmeyan’a mektup,13 Ocak, 1926.
Fotoğraf, sekiz çiftin aynı anda evlendiği Mezopotamya’da kurulan yeni Tina köyünde (Suriye), Danimarkalı Ermenisever Karen Jeppe tarafından düzenlenen toplu düğün töreninden bir sahne sunuyor. Bu eşsiz düğün töreni Mıkırtiç Muradyan ve diğer iki rahip tarafından gerçekleştirilmiş. Soldan ikincisi Karen Jeppe’nin yardımcısı Jenny Jensen’dir.
Fotoğraf 1920’lerin sonunda çektirildi.
“Çölde düğün...
Bir gün sekiz yetim çift evlendi. Çöllerden kaçırılan bizim zarif genç kızlar kendi başlarına beyaz başörtüsü taktıp gelin oldular, bizim gençler ise Arap baş bandlasrı ile damat oldular (sarık ve kefiye)...
En görkemli Ermeni düğünü”.
Simon Simonyan
“Çölde düğün”, “Hayrenik” günlük gazete, Boston, 1958, 28-29 Haziran.
Fotoğraf'ta potla Fırat nehrini geçen Birleşik Milletlerinde komisyon üyesi olan ermenisever Karen Jeppe ve çok önemli rol oynadıği arabadır, Karen Jeppe, ''Anna'' ismiyle arabayla birçok Ermeni kız çocuğunu ve kadını kurtarmayı başardı.
'' BM tarafından anneme göç sürecinde araplar arasında kaldığı Ermeni yetimleri toplayan proje önerildi, ama annem hastaydı ve ben milletime yardım etmeye karar verdim’’. Karen Jeppe’nin evlatlık oğlu Misak Melkonyan’ın yayınlanmamış anılarından.
Karen Jeppe öğrencileriyle.
Karen Jeppe öğrencilerinden birisiyle, 1920'ler.
Karen Jeppe koleksiyonundan, 1920'ler.
Karen Jeppe hakkında üç bitografik broşür ve muslumanlık esirliğinden kurtulmuş Ermeni yetimlerin feleği hakkında almanca kitabı.
Ermeni Soykırımı 100. Yıldönümü etkinlikleri kapsamında çıkarılmış posta pulu, 2014.
