31.01.2017


Bu özel fotoğraf 1915/1916 yılında Suriye’nin Rasulayn köyünde çekilmiştir. Batı Ermenistan ve Osmanlı İmparatorluğu’nun farklı bölgelerden tehcir edilen Ermeniler buraya yerleşmiş. Fotoğraf, büyük ihtimalle gizlice, mülteci kampının yan binasının ikinci katından çekilmiştir. Fotoğrafçı fark edilmemeye çalışmış, zira tehcir edilen Ermenileri ve kafileleri çekmeyi yasaklayan sansür yasasına göre çok ağır ceza alabilirdi.



Soykırım yıllarında Fırat(Yeprat) nehrin kıyısında bulunan Rasulayn Arap yerleşimi, Sıvas(Sebastia), Diyarbakır ve Harput bölgelerinden, daha sonra Konstantinapol ve Kilikya’dan tehcir edilen Ermenilerin kampına dönüştü. Tanıkların söylediklerine göre, burada açlık, soğuk ve salgından dolayı her gün 500-600 kişi ölüyormuş. Dört ayda Rasulayn’da 3-14 bin insan ölmüş. Bundan dolayı, kaymakam, bölgede Ermeni göçmenlerin dağılımını durdurma ricasında bulunmuş.

Rasulayn’da Ermenilerin ilk büyük katliamı Van Eski Valisi Cevdet Bey’in girişimiyle işlendi. Cevdet Bey, Adana Valisi atandıktan sonra 1916’da Rasulayn’a gelip çadırlarda kalan eli bin Ermeni’yi katletme emri vermiş. Emre uymayan kaymakam işinden atıldı ve onun yerine geçen, tehcirle kıyımı devam ettirdi. Rasulayn’da yaklaşık 70 bin kişi hayatını kaybetti.

Bağdat Valisi S. Nazif. kendi gözleriyle Ermenilere yapılanlara görüp, şöyle yazmış: ‘’Ermeni halkın imhası Türkiye tarihinin en kara sayfası olacaktır’’.

“Dünya tarihinde, bölgemizde yaşananlar gibi evrensel ve temel katliam gerçekleştiğini sanmıyorum. Ayrıca, insan beyninin böylece korkunç planlar üretebilmesinin mümkün olduğuna inanmiyorum”.

Leslie Davis
Harput ABD Konsolosu

Fotoğrafın kaynağı: ’’ERMENİ SOYKIRIMI HAKKINDA 100 FOTOĞRAF HİKAYESİ’’NDEN