02.07.2009

Կրաֆտ-Բոնարը ծնվել է 1869թ. հունիսի 15-ին Շվեյցարիայի Վո Նահանգի Էկլ քաղաքում, դեղագործի ընտանիքում: 1888թ. Լոզանում ստացել է «դպրության պսակավորի» աստիճան, որից հետո մինչև 1893թ., Լոզանում, Բեռլինում, ապա և Փարիզում, ստացել է աստվածաբանական կրթություն: 1893-1919թթ. ընթացքում որպես հոգևոր առաջնորդ գործել է Շվեյցարիայի տարբեր բնակավայրերում, ապա, թողնելով հոգևոր գործունեությունը, ամբողջապես նվիրվել է Հայկական հարցին ու հայության բազմաթիվ խնդիրների լուծմանը:

Ամուսնացել է 1894թ., ունեցել չորս զավակ` երեք դուստր և մեկ որդի, որոնք իրենց հոր օրիանկով եռանդուն ու համոզված հայասերներ են եղել:

Հայասիրական իր գործունեությունը Կրաֆտ-Բոնարը սկսել է դեռևս 1896թ-ից, երբ համիդյան կոտորածների սարսափելի հետևանքների մասին բանախոսությամբ հանդես եկավ Շվեյցարիայի Բենյեն գյուղում, ուր նա հոգևոր հովիվ էր: Ազդված Բոնարի ցնցող կոչից` մի քանի շվեյցարական ընտանիքներ ջարդերի արդյունքում որբացած հայ մանուկներ որդեգրելու ցանկություն հայտնեցին:

Շուտով Բոնարի նախաձեռնությամբ Բենյեն գյուղում հիմնադրվեց մի հաստատություն` «Հայ տունը» անվամբ, որը կոչված էր ապաստան տալու ու խնամելու Շվեյցարիա գաղթած հարյուրավոր հայերի: Համագործակցելով Շվեյցարիայում հայանպաստ գործի հիմնադիր Ժորժ Կոտեի հետ` Կրաֆտ-Բոնարը ակտիվ կերպով ներգրավվել է «Հայ որբերի գաղթի և խնամակալության շվեյցարական հասարակություն» կազմակերպության աշխատանքներին` 1896թ-ից դառնալով այդ հաստատության նախագահը: 1898-1922թթ. ընթացքում շվեյցարական որբանոցներում ապաստանել են շուրջ 2000 որբացած հայ մանուկներ:

Բացի որբախնամ գործունեությունից մեծ մարդասերը ակտիվորեն կազմակերպել ու իրագործել է արևմտահայության վիճակը բարելավող մի շարք աշխատանքներ: 1896թ. Բոնարի անմիջական նախաձեռնությամբ Լոզանում գումարվել է Շվեյցարիայի կանտոնների (նահանգների) ներկայացուցիչների ժողով, ուր որոշում է կայացվել Օսմանյան կայսրության հայ բնակչությանն անհրաժեշտ օգնություն ցույց տալու վերաբերյալ: Միևնույն ժամանակահատվածում դարձյալ Կրաֆտ-Բոնարի ակտիվ ջանքերի շնորհիվ ստեղծվել է «Հայերի օգնության շվեյցարական կազմակերպությունը», որն իր գործունեությունը շարունակել է ընդհուպ մինչև 1922թ.:

Լինելով «Հայաստանի բարեկամների շվեյցարական կոմիտեների միության» գլխավոր քարտուղար` Կրաֆտ-Բոնարը բազմիցս դիմել է Մեծ տերությունների ղեկավարներին` օսմանահպատակ հայերի ճակատագրի մտահոգությամբ: 1919թ. հոկտեմբերի 31-ին Բոնարը հեռագրել է ԱՄՆ-ի նախագահ Վ. Վիլսոնին` խնդրելով «իր պաշտպանության տակ առնել նահատակվող ժողովրդին»: 1920թ-ից եղել է «Հայասերների միջազգային լիգայի՚ գործադիր կոմիտեի անդամ, բազմիցս դիմել է Ազգերի լիգային Հայկական հարցի պաշտպանությամբ հանդես գալու խնդրանքով: Մեծ հայասերը հեղինակել է նաև Հայկական հարցին նվիրված մի շարք աշխատություններ: Իր հրապարակումներից մեկում Բոնարը գրում է հետևյալը. «Եթե որևէ հայ ձեզնից օգնություն կխնդրի, չվերաբերվեք նրան իբրև մուրացիկի, այլև հարգալից կերպով ու ներողամտություն հայցելով ձեռք մեկնեք նրան, քանզի չի կարելի ուրանալ ամենքիս վրա ծանրացած պատասխանատվությունը»:

ՀՑԹԻ-ը թողարկել է սահմանափակ քանակությամբ հատուկ բացիկ` նվիրված Կրաֆտ-Բոնարի ծննդյան 140-ամյակին: