Հայոց ցեղասպանության բաղադրիչներից մեկը մշակութային ցեղասպանությունն է։ Այն չսկսվեց ու չավարտվեց 1915-1923 թթ., այն շարունակվում է մինչ օրս։ Հարյուր տարի առաջ այն իր դրսևորումն է գտել ինչպես Արևմտյան Հայաստանի, այնպես էլ Օսմանյան Թուրքիայի այլ հա-յաբնակ շրջաններում և իրականացվել է ոչ միայն հայերի, այլ նաև կայսրության քրիստոնյա մյուս ժողովուրդների նկատմամբ։ Այն փաստը, որ հազարամյա Կարսի Առաքելոց եկեղեցին, ինչպես նաև տասնյակներով այլ քրիստոնեական եկեղեցիներ շարունակում են ձևափոխվել մզկիթների, այն իրողության վկայությունն է, որ մշակութային ցեղասպանությունը շարունակվում է։ Դրա դրսևորումներից մեկը տասնյակ տարիներ շարունակվող գանձագողության մոլուցքն է, երբ քրիստոնեական հետքերի վերացման գործին՝ պետության թողտվությամբ՝ լծվում են շարքային քաղաքացիները և քրիստոնեության հետքերի ոչնչացումը ձեռք է բերում զանգվածային ու, ցավոք սրտի, անդառնալի բնույթ։
Քրիստոնեության հետքերը հանգիստ չեն տալիս թուրքական պետության կառավարող շրջանակներին ոչ միայն երկրի հեռավոր արևելքում, այլև հենց սրտում՝ բազմամիլիոն բնակչություն ունեցող, Եվրոպայի ու Ասիայի խաչմերուկում գտնվող, համաշխարհային քաղաքակրթական արժեքներին հետամուտ լինելուն հավակնող Ստամբուլում։ Դրա վերջին վկայությունն է ներկայում թանգարանի կարգավիճակ ունեցող, բայց և աշխարհի ուղղափառ քրիստոնեական ամենամեծ եկեղեցիներից մեկը համարվող 1500-ամյա Սուրբ Սոֆիա տաճարը մզկիթի վերածելու Թուրքիայի Հանրապետության նախագահ Էրդողանի որոշումը։
«Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամը այդ որոշումը գնահատում է որպես պետական մակարդակով իրականացվող մշակութային ցեղասպանության դրսևորում։ Ցեղասպանական յուրաքանչյուր գործողություն դատապարտելի է և պատասխանատուները ենթակա են պատժի, քանի որ ցեղասպանություն հանցագործությունը վաղեմության ժամկետ չունի։
