15.05.2014


Մայիսի 14-ին Հունաստանի մայրաքաղաք Աթենքի Ռազմական թանգարանում տեղի ունեցավ հույների ցեղասպանությանը նվիրված երեկո: Երեկոյին ողջույնի խոսքով հանդես եկավ Հունաստանում ՀՀ Արտակարգ և լիազոր դեսպան Գագիկ Ղալաչյանը, այնուհետև Հայոց ցեղասպանության թանգարան – ինստիտուտի տնօրեն, Հայոց ցեղասպանության հարյուրերորդ տարելիցի միջոցառումները համակարգող պետական հանձնաժողովի քարտուղար Հայկ Դեմոյանը հանդես եկավ «Ավրորա Մարտիկանյանի ոդիսականը» թեմայով հրապարակային դասախոսությամբ:

Միջոցառումը կազմակերպել էին Հունաստանում Հայաստանի Հանրապետության դեսպանատունը, ՌԱԿ-ի շրջանային վարչությունը և ՀՅԴ Կենտրոնական կոմիտեն:

Հայոց ցեղասպանությունը վերապրած ծագումով Չմշկածագից Արշալույս (Ավրորա) Մարտիկանյանի և նրա կյանքի ոդիսականի պատմությունը մեկն է այն բազմաթիվ տպավորիչ ու զգայացունց պատմություններից, որի միջոցով կարելի է պատմել Հայոց ցեղասպանության ընդհանուր պատմությունը:

Տասնչորս տարեկանում կորցնելով ընտանիքը, որի անդամները գազանաբար սպանվել էին նրա աչքերի առջև, Արշալույսը տարագրության ընթացքում խոշտանգվել ու պատվազրկվել է գերմանացի սպաների կողմից, թուրք և քուրդ պաշտոնյաների ու ցեղապետերի հարեմներում:

Երկու տարվա մղձավանջներից հետո, որոնց միջով տասնչորս տարեկան աղջնակը ստիպված եղավ անցնել, հրաշքով մազապուրծ է լինում և հասնում ԱՄՆ:

Ավրորայի ֆենոմոնը կայանում է նրանում, որ նա չընկճվեց իր կրած ողբերգությունից. նա գիտեր, որ կարևոր առաքելություն ունի` աշխարհին հաղորդակից դարձնել Թուրքիայում` հայերի դեմ իրագործած ոճրագործություններին: Նա փայլուն կերպով իրականացրեց ճակատագրի կողմից իր համար նախախնամված այդ առաքելությունը: Նրա պատմածների հիման վրա 1918թ. ԱՄՆ-ում հրատարակվեց «Հոշոտված Հայաստան» գիրքը, այնուհետև գրքի սյուժեով Հոլիվուդում նկարահանվեց Հայոց ցեղասպանության մասին պատմող առաջին գեղարվեստական կինոնկարը, որ սցենարի հեղինակն ու գլխավոր դերակատարը հենց ինքը` Արշալույս Մարտիկանյանն էր:

Ֆիլմի ամբողջ հասույթը` 30մլն ամերիկյան դոլար, տրամադրվել է Մերձավոր արևելքում հավաքված 60 հազար հայ որբերի կենսաապահովմանը: