18.03.2023
Բանախոս՝ Թեհմինե Մարտոյան, ՀՑԹԻ Հայոց ցեղասպանության զոհերի ու վերապրողների փաստագրման և ուսումնասիրության բաժնի ավագ գիտաշխատող, պ.գ.թ.
Թեմա՝ Զմյուռնիայի հայերի և հույների բնաջնջումը. ականատես վերապրողների վկայություններ
Դպրոց՝ Երևանի համար 120 դպրոց
Մարտի 18-ին ՀՑԹԻ գիտաժողովների սրահում տեղի ունեցավ դպրոցականների համար մշակված կրթական ծրագրերի 2023 թ. հերթական հանդիպումը: Այս անգամ ՀՑԹԻ գիտաժողովների սրահում հյուրընկալվել էին Երևանի համար 120 դպրոցի աշակերտները: Նրանք ներկայացված թեմաներից ընտրել էին ՀՑԹԻ Հայոց ցեղասպանության զոհերի ու վերապրողների փաստագրման և ուսումնասիրության բաժնի ավագ գիտաշխատող, պ.գ.թ. Թեհմինե Մարտոյանի «Զմյուռնիայի հայերի և հույների բնաջնջումը. ականատես վերապրողների վկայություններ» վերնագրով դասախոսությունը:
Թեհմինե Մարտոյանը դասախոսության ընթացքում անդրադարձ կատարեց 1922 թ. աշնանը Հայոց և Հունաց ցեղասպանությունների վերջին փուլի՝ Զմյուռնիայի հայ և հույն բնակչության կոտորածներին, հայկական ու հունական թաղամասերի կանխամտածված հրկիզմանը: Բանախոսը շեշտեց, որ Զմյուռնիայի աղետը թուրքական իշխանությունների ցեղասպան քաղաքականության շարունակությունն էին: Դասախոսության ժամանակ Թեհմինե Մարտոյանն աշակերտներին պատմեց նաև Նուբարաշեն վարչական շրջանի հիմնադրման պատմությունը: Երեխաները մեծ հետաքրքրությամբ լսեցին համայնքի հիմնադրման գործում Պողոս Նուբարի գործուն մասնակցության մասին: Նրանցից շատերն արդեն գիտեին, որ Նուբարաշենի առաջին բնակիչները Հայոց ցեղասպանությունը վերապրածների ընտանիքներն էին: Դասախոսությունն ավարտվեց հարցուպատասխանով, որից հետո Թեհմինե Մարտոյանը աշակերտներին հանձնեց զմյուռնիացի եպիսկոպոս Սուրբ Նիկողայոսի պատկերով բացիկներ: Կրթական ծրագրի շրջանակներում ՀՑԹԻ կրթական ծրագրերի պատասխանատու Քրիստինե Նաջարյանը Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի անունից գրքեր նվիրեց Երևանի համար 120 դպրոցի գրադարանին:
Աշակերտները շրջեցին նաև Հայոց ցեղասպանության թանգարանի ցուցասրահներով, որտեղ ՀՑԹԻ ավագ էքսկուրսավար Անժել Թևեքելյանի ուղեկցությամբ ծանոթացան թանգարանային ցուցադրություններին, իսկ «Զմյուռնիան Հայոց և Հունաց ցեղասպանությունների ուղեծիրում. բնաջնջում, հրկիզում և տարագրություն (սեպտեմբեր, 1922 թ.)» խորագրով ժամանակավոր ցուցադրությունը նրանց ներկայացրեց ցուցադրության հեղինակ Թեհմինե Մարտոյանը:
