19.02.2014

2014 թ.փետրվարի 19-ին լրանում է մեծանուն բանաստեղծ, արձակագիր, գրական, ազգային և հասարակական գործիչ Հովհաննես Թումանյանի ծննդյան 145-ամյակը:

Հայոց ցեղասպանության տարիներին Հ. Թումանյանն անտարբեր չմնաց Օսմանյան կայսրությունում բնաջնջվող իր ժողովրդի ճակատագրին:

1915 թվականին նա իր դստեր` Նվարդի հետ Թիֆլիսից մեկնեց Էջմիածին, ուր ապաստանել էին Հայոց ցեղասպանությունից մազապուրծ հայ գաղթականներ, որոնց մեջ մեծ թիվ էին կազմում հատկապես անապաստան, խնամազուրկ որբերը: Այստեղ նրա անմիջական ղեկավարությամբ և վերահսկողությամբ բացվում է որբանոց, ուր ապաստան է գտնում շուրջ 3000 երեխա:

Թումանյանն առանձնահատուկ հոգածությամբ էր վերաբերվում հիվանդ հայ որբերին: Նրա ջանքերով Էջմիածնում բացվեց հինգ հիվանդանոց՝ 500 մահճակալներով: Հայ որբերի հետ անցկացրած երկու ամիսների ընթացքում Ամենայն հայոց բանաստեղծի հոգեկան ապրումներն անդրադարձան նաև նրա առողջության վրա: Պատմաբան Լեոն, անդրադառնալով բանաստեղծի կենսագրության այս շրջանին՝ ցավով նշում է. «Հովհաննես Թումանյանն այս դժոխքի մեջ է, գործում է, բարեբախտաբար չի գժվում»:

Մեծ է նաև Թումանյանի դերը Ցեղասպանության հետևանքով հայ ժողովրդի կրած նյութական և մարդկային կորուստները արձանագրելու գործում: 1918թ. նոյեմբերին ստեղծվեց «Համաշխարհային պատերազմից հայ ժողովրդի կրած վնասների քննիչ հանձնաժողով», որը գլխավորեց Հայ հայրենակցական միությունների նախագահ Հ. Թումանյանը: Քննիչ հանձնաժողովի գործուն աշխատանքների արդյունքում զգալի փաստագրական նյութ է հավաքվում Ցեղասպանոթյունը վերապրածների կրած նյութական և մարդկային կորուստների վերաբերյալ: