20.10.2022
Այսօր «Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամի գիտաժողովների սրահում տեղի ունեցավ չեխ գրող, ճանապարհորդ, հայ ժողովրդի մեծ բարեկամ Կարել Հանսայի «Արևելքի արհավիրքները» գրքի հայերեն թարգմանության շնորհանդեսը, որին ներկա էր նաև ՀՀ-ում Չեխիայի արտակարգ և լիազոր դեսպան պարոն Բեդրիխ Կոպեցկին: Գիրքը հայերեն է թարգմանել է «Օրեր» համաեվրոպական ամսագրի համահիմնադիր, Պրահայի Կառլի համալսարանի փիլիսոփայության ֆակուլտետի դոկտորանտ Աննա Կարապետյանը:
Շնորհանդեսին բացման խոսքով հանդես եկավ ՀՑԹԻ գիտության գծով փոխտնօրեն Էդիտա Գզոյանը: Նա իր խոսքում կարևորեց Կարել Հանսայի գրքի հայերեն թարգմանությունը՝ նշելով, որ «Արևելքի արհավիրքները» Հայոց ցեղասպանության փաստագրություն է և ականատեսի վկայություն: Ներկաներին ողջունեց ՀՀ-ում Չեխիայի արտակարգ և լիազոր դեսպան պարոն Բեդրիխ Կոպեցկին՝ նշելով, որ Հանսայի գիրքը կարևոր տեղ է զբաղեցրել Չեխիայի խորհրդարանի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչման և դատապարտման գործում:
Այնուհետև գրքի թարգմանության և Հանսայի կյանքից հետաքրքիր դրվագներ ներկայացրեց Աննա Կարապետյանը: Նա իր խոսքում նշեց.
«1923 թ հրատարակված այս գիրքը Հայոց ցեղասպանությանը վերաբերող չեխերեն գրված առաջին գիրքն է: 1922 թ. Հանսան Զմյուռնիա գնալու ճանապարհին առաջին անգամ նավի վրա տեսնում է հույն փախստականների: Երբ հասնում է Բեյրութ և Սիրիա, հանդիպում է Հայոց ցեղասպանությունը վերապրածներին: Նա աշխատանքի է անցնում Մերձավոր Արևելքի նպաստամատույց կազմակերպությունում և սկսում է գրանցել հայ որբերին, իսկ որոշ ժամանակ անց նաև մասնակցում է որբերի՝ Ուրֆայից, Խարբերդից դեպի Հալեպ, Բեյրութ տեղափոխման աշխատանքներին: Հանսայի «Արևելքի արհավիրքները» գրքում հեղինակը վավերագրել է իր տեսածը»:
Ելույթով հանդես եկավ նաև ՀՑԹԻ Հայոց ցեղասպանության զոհերի ու վերապրողների փաստագրման և ուսումնասիրության բաժնի ավագ գիտաշխատող, պ.գ.թ. Թեհմինե Մարտոյանը՝ կարևորելով փաստագրական հարուստ նյութի հիման վրա շարադրված Կարել Հանսայի «Արևելքի արհավիրքները» գրքի հայերեն թարգմանությունը:
«Արևելքի արհավիրքները» գիրքը նախատեսված է պատմաբաններ, ցեղասպանագետների, արևելագետների և ընթերցող լայն շրջանակների համար:
