31.08.2024


Հայերն ունեին իրենց դպրոցը` լուսավոր պատուհաններով, երկու ընդարձակ սենյակ, մեջտեղի սենյակ-միջանցքով: Դպրոց էինք հաճախում 6 տարերկանից: 10 տարեկանում Դուրյանի «Տրտունջը» արտասանեցի եկեղեցու բեմից:
Սարգիս Ալեմյան, Խարբերդի Բերդակ գյուղ, ծնվ. 1903 թ.

Մեկ տարի միայն գնացի դպրոց: Գրքի առաջին էջի վրա մեծ խաչ կար և «Խա՜չ, օրհնեա՛ ինձ» գրությունը: Ուրախ էի, ամեն օր հորեղբորս տղա Գրիգորը ինձ դպրոց էր տանում: Առաջին բանը, որ ուշադրությունս գրավեց, այն էր, որ միայն տղա-աշակերտներ էին մեր դպրոցում, ուսուցիչներն էլ էին տղաներ: Ծեծ ասած բանը մեր դպրոցում չկար: Մեր գործն ամբողջ օրը երգել, պարել ու մարզանք անելն էր:
Գառնիկ Բանյան, Կյուրին, ծնվ. 1910 թ.

Դպրոց ու եղեղիցի պիտի շինվեր: Բոլոր մանուկներս լծված էինք աշխատանքի: Մեր թաթիկնեով քար, փայտ, ավազ էինք բերում ու վարպետներին օգնում: Վերջապես դպրոց մտանք ու Ա, Բ, Գ սկսցինք սովորել: Բարի մարդ էր մեր ուսուցիչը, ամեն ճիգ գործադրում էր մեզ գրաճանաչ դարձնելու համար:
Միսաք Խրալյան, Թիլ, ծնվ. 1901 թ.

Երբ դպրոց գնացի, վեց տարեկան էի: Մայրս ուսիցս կախեց գունավոր կտորից կարված մի փոքրիկ տոպրակ, որտեղ դրված էին իմ բոլոր գրենական պիտույքները` մի քարե տախտակ սև գույնի, մեկ-երկու քարե գրիչ և մի փոքրիկ գիրք, որն իմ այբբենարանն էր: Գարնան ամիսներին, օգտվելով բաց պատուհաններից, ծիծեռնակները դպրոցի մեծ սրահի առաստաղի գերանների եզրերին բույն էին շինում… Շատ չանցած ձագուկներ էին ունենում, մեծացնում:
Հակոբ Հոլոբիկյան, Խարբերդ, Չարսանջակ, ծնվ. 1902 թ.

Լուսանկարում՝ Բրուսայի Ս. Հռիփսիմյաց վարժարանի 1912 թ. շրջանավարտները տնօրեն Կարապետ Տեմիճյանի հետ, Մատենադարան: