09.10.2018


Այսօր Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի գիտաժողովների սրահում տեղի ունեցավ հանդիպում ամերիկահայ պատմաբան, ուսումնասիրող, «Որբաքաղաքը. նպաստամատույց, աշխատողներ, կոմիսարներ և «նոր Հայաստանը կառուցողները»» գրքի հեղինակ տիկին Նորա Ներսեսյանի հետ: Աշխատությունը նվիրված է Հայոց ցեղասպանությունից հետո Ալեքսանդրապոլում (հետագայում՝ Լենինական, այժմ՝ Գյումրի) ստեղծված որբանոցներին ու այնտեղ բնակված շուրջ 20,000 որբերին:

Հեղինակը հետազոտություններ է արել նաև Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի արխիվում, և գրքի նախաբանում հայտնում է իր երախտիքի խոսքն ուղղված ՀՑԹԻ աշխատակիցներին՝ ցուցաբերած աջակցության, խորհրդատվության համար:

Ողջույնի խոսքով հանդես եկավ ՀՑԹԻ տնօրեն Հարություն Մարությանը, ով և տիկին Ներսեսյանին հանդիպման ավարտին հանձնեց շնորհակալագիր և «Ավրորա Մարդիգանյան» հուշամեդալ՝ Հայոց ցեղասպանության պատմության ուսումնասիրման գործում ունեցած ավանդի համար:

Հանդիպմանը ներկա էր և գիրքն ընդհանուր դրույթներով ներկայացրեց նաև «Որբաքաղաքը» հայերեն գրքի առաջաբանի հեղինակ Վարդան Ազատյանը:

Տիկին Ներսեսյանն իր զեկույցում հանգամանորեն անդրադարձավ գրքին, գրքի հիմնական դրույթներին, դրա ստեղծման պատմությանը: Տեղի ունեցավ ակտիվ քննարկում, հարց ու պատասխան ներկաների և ՀՑԹԻ գիտաշխատողների միջև:

Գրքի հավելվածը ներկայացնում է Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի հավաքածուներում պահվող նպաստամատույց աշխատողի՝ մինչ օրս անտիպ, անանուն օրագիրը, որն աննշան խմբագրումներով մատենագրել է հեղինակը: Թեև օրագրի անանուն հեղինակը միայն կարճ ժամանակ է եղել Ալեքսանդրապոլում՝ հեռանալով Հայաստանից 1920 թ. մայիսին, նրա պատմությունը հնարավորություն է ընձեռում ներքնատես հայացք նետելու Երևանի, Կարսի, Ղարաքիլիսայի ու Ալեքսանդրապոլի իրադարձություններին:

Գիրքը ներկայացնում է Ալեքսանդրապոլի նախկին ցարական ռազմական զորանոցներում տեղակայված ամերիկյան որբանոցների 1919-1931 թթ. պատմությունը: Բացառիկ այս աշխատությունը հիմնված է տեղական և միջազգային, անտիպ և տպագիր նյութերի վրա: Գիրքը ոչ միայն քննարկում է տասնյակ հազարավոր որբերի պատմությունները՝ ցնցելով իր հուզական մեծ լիցքով, այլև լույս է սփռում այդ շրջանի պատմական և քաղաքական այն անցքերի վրա, որոնց բովում դաստիարակվում և կրթվում էին որբամանուկները: «Որբաքաղաքը», որ գտնվում էր ամերիկյան Մերձավորարևելյան նպաստ կազմակերպության հոգածության ներքո, տրամադրում է մի յուրահատուկ դիտակետ հասկանալու այս շրջանի Հայաստանի առաջին և երկրորդ հանրապետությունների քաղաքականությունների բարդ նրբերանգները: Հայերեն հատորը հրատարակվել է Հովհաննիսյան ինստիտուտի կողմից:

Հեղինակի մասին - Նորա Ն․Ներսեսյանը 1981-2005 թթ․ դասախոսել է Հարվարդի համալսարանում, որտեղ զբաղեցրել է նաև ղեկավար պաշտոն։

Կրթությամբ միջնադարյան Եվրոպայի արվեստի և մշակույթի պատմաբան է, բնակվում է ԱՄՆ-ի Մասաչուսեթս նահանգի Քեմբրիջ քաղաքում։ Ի թիվս այլ գործերի՝ հեղինակել է Worthy of the Honor (1995) և Against All Odds (2004) աշխատությունների։