Գառնիկ Բանյանի հուշագրության ռուսերեն թարգմանության շնորհանդեսը Մոսկվայում
02.05.2025
Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցի կապակցությամբ Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտը՝ համագործակցելով «ԱՆԻՎ» և «Ժառանգություն և առաջընթաց» հիմնադրամների հետ, պատրաստել է Գառնիկ Բանյանի հուշագրության ռուսերեն թարգմանությունը՝ Гарник Банян. Воспоминания о детстве и сиротстве: история мальчика, пережившего геноцид վերնագրով։ Գրքում ներկայացված են հնգամյա Գառնիկ Բանյանի հուշերը՝ Արևմտյան Հայաստանի խաղաղ կյանքի, Առաջին համաշխարհային պատերազմի բռնկման, հոր զորակոչման, ընտանիքի բռնի տեղահանության, սիրիական անապատում մոր, եղբոր և քրոջ մահվան վերաբերյալ։ Հեղինակը նկարագրում է նաև իր չորս տարվա կյանքը Անթուրայի թուրքական որբանոցում, որտեղ հայ մանուկները ենթարկվում էին նպատակային թուրքացման և ազգային ինքնության ջնջման քաղաքականությանը։
Գրքի հրատարակությունը գիտական է։
ՀԻՇՈՂՈՒԹՅԱՆ ՈՒՂԵԳԻԾ. «ԹԱՔՑՐԱԾ ՔԱՐՏԵԶԸ» ՖԻԼՄԻ ՑՈՒՑԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀՑԹԻ-ՈՒՄ
01.05.2025
Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտում ապրիլի 27-ին տեղի ունեցավ Անի Հովհաննէսեանի «Թաքցրած քարտեզը» փաստավավերագրական ֆիլմի ցուցադրություն-քննարկումը։
Կորուսյալ հայրենիքի մասին պատմող ֆիլմը դիտելու եկած հանդիսատեսին ողջունեց ՀՑԹԻ-ի տնօրեն Էդիտա Գզոյանը։ Արժևորելով Անի Հովհաննէսեանի ստեղծած ֆիլմը՝ Գզոյանը մատնանշեց այն հանգամանքը, որ Անիի հայրը՝ աշխարհահռչակ գիտնական, պատմաբան Ռիչարդ Հովհաննէսեանը, մեծապես կապված է եղել ՀՑԹԻ-ի հետ, մասնակցել է բազմաթիվ գիտաժողովների և հանրային ելույթներ ունեցել, իսկ 2019-ին արժանացել ՀՑԹԻ-ի Հենրի Մորգենթաուի հուշամեդալին:
Անի Հովհաննէսեանի ֆիլմը հեղինակի՝ իր պապերի երկիր կատարած ուխտագնացության մասին է։
«Կանայք և ցեղասպանությունը. հալածանքից մինչև հզորացում» խորագրով ցուցադրությունը ներկայացվել է Արիզոնայի պետական համալսարանում
30.04.2025
Հայոց ցեղասպանության 110-ամյակի միջոցառումների շրջանակում Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի և Կանադայի Զորյան ինստիտուտի համագործակցության արդյունքում «Կանայք և ցեղասպանությունը. հալածանքից մինչև հզորացում» խորագրով ցուցադրությունը ներկայացվել է Արիզոնայի պետական համալսարանում: Ցուցադրությունում ներկայացված է հայ կանանց փորձառությունը Հայոց ցեղասպանության տարիներին, ինչպես նաև հրեա և ռուանդացի կանանց փորձառությունները՝ Հոլոքոստի և Ռուանդայի ցեղասպանությունների ընթացքում։
Ցուցադրությունը պատրաստել էր Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտը՝ Զորյան Հայաստանի և «Մարդու իրավունքների և ցեղասպանագիտության կենտրոն» հասարակական կազմակերպության աջակցությամբ:
Վրաստանի նախագահ Միխեիլ Կավելաշվիլին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
29.04.2025
Պաշտոնական այցով Հայաստան ժամանած Վրաստանի նախագահ Միխեիլ Կավելաշվիլին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ՀՀ փոխվարչապետ Տիգրան Խաչատրյանի, Երևանի քաղաքապետի առաջին տեղակալ Արմեն Փամբուխչյանի, Վրաստանում ՀՀ դեսպան Աշոտ Սմբատյանի և ՀՀ-ում Վրաստանի դեսպան Գիորգի Շարվաշիձեի ուղեկցությամբ:
Հյուրերին դիմավորեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Էդիտա Գզոյանը և ուղեկցեց դեպի Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ներկայացնելով հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը:
ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ 110-ՐԴ ՏԱՐԵԼԻՑԻ ԿԱՊԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲ ՀՈՒՇ-ԵՐԵԿՈ ԹԲԻԼԻՍԻՈՒՄ
26.04.2025
Ապրիլի 24-ին Վրաստանում ՀՀ դեսպանության և ՀԱԵ Վիրահայոց թեմի առաջնորդարանի կազմակերպմամբ, Թբիլիսիում կայացավ Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցին նվիրված հուշ-երեկո։ Միջոցառմանը ներկա էին Վրաստանում հավատարմագրված դեսպաններ, դիվանագիտական անձնակազմի անդամներ, Վրաստանի խորհրդարանի անդամներ, հասարակական և գիտամշակութային շրջանակների, վիրահայ համայնքի ներկայացուցիչներ։
ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ 110-ՐԴ ՏԱՐԵԼԻՑԻ ԿԱՊԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲ
24.04.2025
Ամեն տարի՝ ապրիլի 24-ին, աշխարհասփյուռ հայ ժողովուրդը ոգեկոչում է Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակը։ Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտը ևս իր հարգանքի տուրքն է մատուցում 1915–1923 թթ. ընթացքում Օսմանյան կայսրության իրագործած Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին և վերահաստատում է իր գիտական ու կրթական հանձնառությունը՝ ուղղված Հայոց ցեղասպանության փաստագրմանը, ուսումնասիրությանը, պատմական հիշողության պահպանմանը, միջազգային ճանաչմանն ու դատապարտմանը, ինչպես նաև ժխտողականության դեմ պայքարին։
Հայոց ցեղասպանությունը մարդկության դեմ ուղղված հանցագործություն էր, որը նպատակ ուներ ոչնչացնելու հայ ժողովրդին իր պատմական հայրենիքում։ Այս հանցագործությունը, ցավոք, շարունակվում է Թուրքիայի Հանրապետության ժխտողական քաղաքականության տարբեր և պարբերաբար դրսևորումներով։
Նիդերլանդների Թագավորության կրթության, մշակույթի և գիտության նախարար Էպպո Բրուինսն այցելեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան
24.04.2025
Նիդերլանդների Թագավորության կրթության, մշակույթի և գիտության նախարար Էպպո Բրուինսն այսօր այցելեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան՝ ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարար Ժաննա Անդրեասյանի ուղեկցությամբ:
Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը հարգանքի տուրք մատուցեց Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին
24.04.2025
Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի միաբանների ուղեկցությամբ այցելեց Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր՝ ոգեկոչելու Հայոց Ցեղասպանության սուրբ նահատակների հիշատակը:
Հայաստանի Հանրապետության բարձրաստիճան պետական այրերը հարգանքի տուրք մատուցեցին Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին
24.04.2025
Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրում Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին հարգանքի տուրք մատուցեցին ՀՀ նախագահ Վահագն Խաչատուրյանը, ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, ՀՀ ազգային ժողովի նախագահ Ալեն Սիմոնյանը, ՀՀ ԱԺ պատգամավորները, կառավարության անդամները, Հայաստանում հավատարմագրված դիվանագիտական ներկայացուցչությունների ղեկավարները և այլք:
Բարձրաստիճան պաշտոնյաները ծաղկեպսակներ և ծաղիկներ դրեցին անմար կրակի մոտ և մեկ րոպե լռությամբ հարգեցին Հայոց ցեղասպանության սրբադասված նահատակների հիշատակը:
«ՓԱՍՏԱԳՐԵԼՈՎ ՀԱՆՑԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆԸ. ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԱԿԱՆԱՏԵՍ ՎԱՎԵՐԱԳՐՈՂՆԵՐԸ»
նոր ժամանակավոր ցուցադրություն ՀՑԹԻ-ում
23.04.2025
Այսօր՝ ապրիլի 23-ին, Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի ժամանակավոր ցուցադրությունների սրահում տեղի ունեցավ «ՓԱՍՏԱԳՐԵԼՈՎ ՀԱՆՑԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆԸ. ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԱԿԱՆԱՏԵՍ ՎԱՎԵՐԱԳՐՈՂՆԵՐԸ» խորագրով ժամանակավոր ցուցադրության բացումը` նվիրված Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցին:
Բացմանը ներկա էին ՀՀ-ում Սիրիայի Արաբական Հանրապետության արտակարգ և լիազոր դեսպան Նորա Արիսյանը, ՀՀ-ում Նիդերլանդների արտակարգ և լիազոր դեսպան Մարիկե Հարիետ Մոնրոյ-Վինթերը, ՀՀ-ում Չեխիայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Պետր Պիրունչիկը, ՀՀ-ում Լեհաստանի գործերի ժամանակավոր հավատարմատար Մարչին Ռուժիցկին, ՀՀ-ում Ռուսաստանի դեսպանության խորհրդական–դեսպանորդ Մաքսիմ Սելեզնյովը, Մայթ Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի «Վաչե և Թամար Մանուկյան» Մատենադարանի տնօրեն Տեր Արարատ քահանա Պողոսյանը, ՀՅԴ Հայ դատի գրասենյակի ղեկավար Կիրո Մանոյանը, «Փյունիկ» հիմնադրամի նախագահ Գաբրիել Չեմբերջյանը, Երևանի պատմության թանգարանի տնօրեն Գևորգ Օրբելյանը, Կոմիտասի թանգարան-ինստիտուտի տնօրենի ժամանակավոր պաշտոնակատար Լուսինե Սահակյանը, ՀՀ ԳԱԱ ֆունդամենտալ գրադարանի տնօրեն Մայա Գրիգորյանը, հոգևոր և պաշտոնական այլ այրեր:
ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ՀՈՒՇԱԳԻՐ ՀՑԹԻ-Ի ԵՎ ՀՀ-ՈՒՄ ԳԵՐՄԱՆԻԱՅԻ ԴԵՍՊԱՆԱՏԱՆ ՄԻՋԵՎ
22.04.2025
Ապրիլի 22-ին Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ էր այցելել ՀՀ-ում Գերմանիայի արտակարգ և լիազոր դեսպան տիկին Կլաուդիա Բուշը: Այցի նպատակը Գերմանիայի Դաշնության նախագահի՝ Հայաստան այցից հետո Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի և ՀՀ-ում Գերմանիայի դեսպանատան միջև համագործակցության հուշագրի ստորագրումն էր: Համագործակցության հուշագրով նախատեսվում է դեսպանատան աջակցությամբ Հայոց ցեղասպանության թանգարանի աուդիոգիդերի տեքստերի գերմաներեն թարգմանությունը և գործարկումը, ինչպես նաև թանգարանի ցուցադրության պատկերագրքի գերմաներեն թարգմանությունը և հրատարակումը:
Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Էդիտա Գզոյանը շնորհակալություն հայտնեց տիկին դեսպանին` նշելով, որ այս համագործակցության շնորհիվ այսուհետ թանգարանի գերմանախոս այցելուներին կմատուցվի որակյալ տեղեկատվություն Հայոց ցեղասպանության մասին: Էդիտա Գզոյանը դեսպանին նվիրեց ՀՑԹԻ նախկին, ներկայումս` Լեփսիուսհաուսի գիտաշխատող Հայկ Մարտիրոսյանի «Մարդասիրություն և քրիստոնեական գթասրտություն․ Օսմանյան կայսրության հայերի շրջանում գործած գերմանական առաքելութոյւնների պատմությունը 1896-1919 թթ․» գերմաներեն գիրքը:
«ԱՐՄԱՏ ԵՎ ԾԻԼ» ՄՐՑՈՒՅԹԻ ՄԱՍՆԱԿԻՑՆԵՐԸ ՀՑԹԻ-ՈՒՄ
19.04.2025
Ապրիլի 19-ին ՀՑԹԻ-ում տեղի ունեցավ հանդիպում «Արմատ և ծիլ» ստեղծագործա֊հետազոտական մրցույթի 2024 թվականի մրցանակակիրների հետ, ովքեր ներկայացրեցին իրենց ընտանիքների պատմությունները և կիսվեցին կատարած ուսումնասիրության փորձով՝ 2025 թվականի մասնակիցների հետ:
Հանդիպմանը ողջույնի խոսքով հանդես եկավ ՀՑԹԻ կրթական ծրագրերի պատասխանատու Ինեսա Ստեփանյանը, ով կարևորեց աշակերտների մասնակցությունը նախագծին և քաջալերեց նրանց շարունակել ուսումնասիրել իրենց արմատներն ու լավ ճանաչել հայրենիքի պատմությունը: Մրցույթի հեղինակ Անի Մանուկյանը երախտիքի խոսք հղեց բոլոր մասնակիցներին, ուսուցիչներին և ՀՑԹԻ-ին՝ ծրագրին աջակցելու համար: Նա նաև ՀՑԹԻ-ի ֆոնդերին հանձնեց Հայոց ցեղասպանության հետևանքով ամերիկյան որբանոցում հայտնված իր տատիկին և պապիկին պատկանող մի շարք փաստաթղթեր և լուսանկարներ: Անի Մանուկյանը և ՀՑԹԻ գլխավոր ֆոնդապահ Գոհար Խանումյանն ընդգծեցին վերապրածների մասունքների՝ թանգարան-ինստիտուտին նվիրաբերելու կարևորությունը՝ նշելով, որ նմանատիպ նյութերը ոչ միայն հարստացնում են թանգարանային պահոցը, այլև արժեքավոր աղբյուր են նոր հետազոտությունների համար:
ՆՈՐ ԳԻՐՔ՝ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ 110-ՐԴ ՏԱՐԵԼԻՑԻՆ.
«ԼՌԵՑՎԱԾ ՈՃԻՐԸ. ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԸՆԹԱՑՔՈՒՄ ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ ԲՌՆԻ ՏԵՂԱՓՈԽՈՒՄԸ»
16.04.2025
Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցին Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտն ընթերցողների լայն շրջանակին է ներկայացնում The Silenced Crime: Forcible Child Transfer During the Armenian Genocide (խմբագիր՝ ՀՑԹԻ տնօրեն Էդիտա Գզոյան) հատորը: Գիրքը ներկայացնում է ՀՑԹԻ–ի գիտաշխատողներ Էդիտա Գզոյանի, Ռեգինա Գալուստյանի, Նարինե Մարգարյանի, Շուշան Խաչատրյանի, Ռոբերտ Թաթոյանի, Հարություն Մարությանի, ինչպես նաև ֆրանսահայ պատմաբան, ՀՑԹԻ Հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ Ռայմոն Գևորգյանի ուսումնասիրությունները: Երևանի պետական համալսարանի Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտի հետ համագործակցաբար տպագրված այս գիրքը Brill | Schöningh հրատարակչության նոր՝ Armenian History and Culture (Հայոց պատմություն և մշակույթ https://brill.com/view/serial/AHUC), շարքի մեկնարկային հատորն է: Շարքի խմբագիրներն են պ.գ.դ. Աշոտ Հայրունին և պ.գ.թ. Ռոբերտ Սուքիասյանը:
Հեղինակների հետազոտությունները նվիրված են Հայոց ցեղասպանության ժամանակ հայ երեխաների բռնի տեղափոխման և ձուլման երևույթի տարբեր կողմերին՝ որպես հայ ինքնության դեմ ուղղված երիտթուրքական վարչակարգի համակարգված գործողություն։ Հայ երեխաները դարձան ցեղասպանական ավելի լայն ռազմավարության թիրախ՝ բռնի կերպով կտրվելով իրենց արմատներից, տեղափոխվելով իսլամադավան ընտանիքներ կամ պետական որբանոցներ։
Սլովենիայի փոխվարչապետ, արտաքին գործերի նախարար Տանյա Ֆայոնն այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
16.04.2025
Սլովենիայի փոխվարչապետ, արտաքին գործերի նախարար Տանյա Ֆայոնի գլխավորած պատվիրակությունը ապրիլի 16-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր:
Հյուրերին դիմավորեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Էդիտա Գզոյանը: Նա հյուրերին ուղեկցեց դեպի Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ներկայացնելով հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը:
Տիկին Տանյա Ֆայոնը ծաղկեպսակ դրեց Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակը հավերժացնող հուշակոթողին, այնուհետև հյուրերը ծաղիկներ դրեցին անմար կրակի մոտ և մեկ րոպե լռությամբ հարգեցին Հայոց ցեղասպանության անմեղ զոհերի հիշատակը:
Լիտվայի ՆԳ նախարար Վլադիսլավ Կոնդրատովիչն այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
15.04.2025
Լիտվայի ՆԳ նախարար Վլադիսլավ Կոնդրատովիչի գլխավորած պատվիրակությունը ապրիլի 15-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ՀՀ ՆԳ նախարարի տեղակալ Արմեն Մկրտչյանի և ՀՀ-ում Լիտվայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Անդրիուս Պուլոկասի ուղեկցությամբ:
Հյուրերին դիմավորեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի թանգարանային աշխատանքների գծով փոխտնօրեն Լուսինե Աբրահամյանը: Նա հյուրերին ուղեկցեց դեպի Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ներկայացնելով հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը: ՀՑԹԻ փոխտնօրենն անդրադարձ կատարեց նաև Ծիծեռնակաբերդի տարածքում անցյալ դարավերջին Ադրբեջանի Սումգայիթ, Կիրովաբադ (Գանձակ), Բաքու քաղաքներում ադրբեջանական կառավարության կազմակերպած կոտորածներին զոհ գնացած հայերի հիշատակին տեղադրված երեք խաչքարերի և Արցախյան գոյամարտի տարիներին Հուշապատի դիմացի հատվածում հուղարկավորված հինգ ազատամարտիկների պատմություններին՝ շեշտելով կապը տեղի ունեցածի և Հայոց ցեղասպանության միջև:
ՓԱՍՏԱԳՐԵԼՈՎ ՀԱՆՑԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆԸ. ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԱԿԱՆԱՏԵՍ ՎԱՎԵՐԱԳՐՈՂՆԵՐԸ
նոր ժամանակավոր ցուցադրություն ՀՑԹԻ-ում
12.04.2025
Սույն թվականի ապրիլի 23-ին` ժամը 15:00-ին, Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտում տեղի կունենա «ՓԱՍՏԱԳՐԵԼՈՎ ՀԱՆՑԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆԸ. ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԱԿԱՆԱՏԵՍ ՎԱՎԵՐԱԳՐՈՂՆԵՐԸ» խորագրով ժամանակավոր ցուցադրության բացումը՝ նվիրված Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցին:
Ցուցադրության մեջ ներկայացված են շուրջ յոթ տասնյակ ականատեսի վավերագրություններ՝ հուշագրություններ, օրագրություններ, զեկուցագրեր, ֆոտո-դոկումենտալ նյութեր, ֆիլմեր և այլն: Ականատես-վավերագրողների աշխարհագրությունը ներառում է մի քանի տասնյակ պետություններ, այդ թվում՝ ԱՄՆ, Ավստրալիա, Կանադա, Վենեսուելա, Շվեյցարիա, Շվեդիա, Դանիա, Նորվեգիա, Գերմանիա, Մեծ Բրիտանիա, Ռուսաստան, Ֆրանսիա, Հունաստան, Իտալիա, Վատիկան, Նիդերլանդներ, Չեխիա, Լեհաստան, Հնդկաստան, Պարսկաստան, Սիրիա և այլն: Այս մարդիկ ամենատարբեր հանգամանքների բերումով Օսմանյան կայսրությունում էին՝ ականատես դառնալով Հայոց ցեղասպանությանն ու վավերագրելով այն:
«ՀԱՅ ԿԻՆԸ՝ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԶՈՀ ԵՎ ՀԵՐՈՍ» ցուցադրությունը Ռումինիայի մայրաքաղաք Բուխարեստում
11.04.2025
Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցի կապակցությամբ Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտը համագործակցելով տարբեր երկրների հայկական դեսպանատների, սփյուռքյան կառույցների և միջազգային կազմակերպությունների հետ՝ կազմակերպում է Հայոց ցեղասպանության անմեղ զոհերի հիշատակի տարբեր միջոցառումներ:
Օրերս այսպիսի մի համագործակցության արդյունքում Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցին ընդառաջ Ռումինիայի մայրաքաղաք Բուխարեստի Ազգային թատրոնի «Ռոտոնդա» սրահում տեղի է ունեցել ՀՑԹԻ-ի «Հայ կինը՝ Ցեղասպանության զոհ և հերոս» ցուցադրության բացումը, որը կազմակերպել էր Ռումինիայի հայոց միության Հայ մշակույթի կենտրոնը՝ Ռումինիայում ՀՀ դեսպանության, Հայ եկեղեցու առաջնորդարանի, Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի և Բուխարեստի ազգային թատրոնի հետ համագործակցությամբ։ ՀՑԹԻ-ի տրամադրած ցուցադրությանը հաջորդել էր «Ստրունգա՝ հայ որբերի նոր տունը» խորագրով ցուցադրության բացումը:
Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիրը ներառվել է IWalk հավելվածում
09.04.2025
Ուրախ ենք տեղեկացնել, որ «Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամի և Հարավային Կալիֆոռնիայի համալսարանի Շոա հիմնադրամի համագործակցության արդյունքում Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիրը ներառվել է IWalk հավելվածում, որը կարևոր քայլ է Հայոց ցեղասպանության մասին համաշխարհային իրազեկման բարձրացման և կրթության խորացման գործում:
1. IWalk-ը կարող եք ներբեռբել App Store-ից և Google Play Store-ից
2. Հավելվածը հասանելի է հայերեն և անգլերեն լեզուներով
3. Այն նախատեսված է հասարակության լայն շրջանակների և ավագ դպրոցի աշակերտների ու ուսուցիչների համար
4. Հետևելով քայլերին՝ ընտրեք ձեր նախընտրած IWalk-ը և ուսումնասիրեք դրա բովանդակությունը՝ քայլ առ քայլ անցնելով նշված կետերով
Ֆրանսիայի Մեյզիո քաղաքի քաղաքապետ Քրիստոֆ Քինյուի գլխավորած պատվիրակությունն այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
03.04.2025
Ֆրանսիայի Մեյզիո քաղաքի քաղաքապետ Քրիստոֆ Քինյուի գլխավորած պատվիրակությունն ապրիլի 3-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ Հրազդանի համայնքապետարանի աշխատակիցների և ՀՀ-ում Ֆրանսիայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Օլիվյե Դըկոտինյիի ուղեկցությամբ:
Հյուրերին դիմավորեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի թանգարանային աշխատանքների գծով փոխտնօրեն Լուսինե Աբրահամյանը: Նա հյուրերին ուղեկցեց դեպի Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ներկայացնելով հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը: ՀՑԹԻ փոխտնօրենն անդրադարձ կատարեց նաև Ծիծեռնակաբերդի տարածքում անցյալ դարավերջին Ադրբեջանի Սումգայիթ, Կիրովաբադ (Գանձակ), Բաքու քաղաքներում ադրբեջանական կառավարության կազմակերպած կոտորածներին զոհ գնացած հայերի հիշատակին տեղադրված երեք խաչքարերի և Արցախյան գոյամարտի տարիներին Հուշապատի դիմացի հատվածում հուղարկավորված հինգ ազատամարտիկների պատմություններին՝ շեշտելով կապը տեղի ունեցածի և Հայոց ցեղասպանության միջև:
Վիետնամի Ազգային ժողովի Վիետնամ-Հայաստան բարեկամական խմբի ղեկավար տիկին Լե Թու Հայի գլխավորած պատվիրակությունն այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
03.04.2025
Վիետնամի Սոցիալիստական Հանրապետության Ազգային ժողովի աշխատակազմի ղեկավարի տեղակալ, Վիետնամ-Հայաստան բարեկամական խմբի ղեկավար տիկին Լե Թու Հայի գլխավորած պատվիրակությունն ապրիլի 3-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ՀՀ ԱԺ Հայաստան-Վիետնամ բարեկամական խմբի ղեկավար Հասմիկ Հակոբյանի ուղեկցությամբ:
Հյուրերին դիմավորեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Էդիտա Գզոյանը և ուղեկցեց դեպի Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ներկայացնելով հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը:
Տիկին Լե Թու Հայը ծաղկեպսակ դրեց Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակը հավերժացնող հուշակոթողին, այնուհետև հյուրերը ծաղիկներ դրեցին անմար կրակի մոտ և մեկ րոպե լռությամբ հարգեցին Հայոց ցեղասպանության անմեղ զոհերի հիշատակը: Նրանք շրջեցին նաև Հայոց ցեղասպանության թանգարանում, որտեղ ՀՑԹԻ թանգարանային աշխատանքների գծով փոխտնօրեն Լուսինե Աբրահամյանի ուղեկցությամբ ծանոթացան մշտական և ժամանակավոր ցուցադրություններին:
ԻԳՆԱՏԻՈՍ ՄԱԼՈՅԱՆ. ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿ ՆԱՀԱՏԱԿՎԱԾ ՀՈԳԵՎՈՐԱԿԱՆԸ ԿՍՐԲԱԴԱՍՎԻ ՎԱՏԻԿԱՆՈՒՄ
02.04.2025
2001 թվականի հոկտեմբերի 7-ին Հռոմի Սուրբ Պետրոսի հրապարակում Սրբազան Քահանայապետ Հովհաննես Պողոս Բ-ը Կաթողիկե եկեղեցու երանելիների կարգին դասեց Մարդինի Հայ Կաթողիկե առաջնորդ, արքեպիսկոպոս Իգնատիոս Մալոյանին (և ևս վեց հոգու):Երանելի Իգնատիոս Մալոյանի սրբադասման վերջնական հայտարարությունը տարածվեց նախորդ տարի և վերարծարծվեց ընթացիկ մի քանի օրերին։
Իգնատիոս (Շուքրալլահ) Մալոյանը, Մելքոնի և Ֆարիդեի որդին, ծնվել է 1869 թվականին, Մարդինում (Օսմանյան կայսրություն):
Աղբյուրների համաձայն՝ ծխական քահանան է առաջինը նկատում տասնչորսամյա տղայի մեջ քահանայական կոչման նշաններ, ուստի ուղարկում է նրան Զմմառի Սուրբ Տիրամոր վանք, Լիբանան։ 1896 թվականին նա ավարտում է բարձրագույն կրթությունը, ձեռնադրվում հոգևորական Զմմառի վանքում, և անդամագրվում միաբանությանը՝ վերցնելով Իգնատիոս անունը՝ Սբ Իգնատիոս Անտիոքացի նահատակի անունը։ 1897-1910 թվականներին Հայր Իգնատիոսը ծառայում է Ալեքսանդրիայում և Կահիրեում՝ որպես ծխական քահանա։ 1911 թվականի հոկտեմբերի 22-ին Հռոմում գումարված եպիսկոպոսական սինոդը նրան ընտրում է Մարդինի արքեպիսկոպոս։
Հայոց ցեղասպանության ամենասկզբում՝ 1915 թվականի ապրիլի 30-ին թուրքական զինվորները շրջափակում են Մարդինի Հայ Կաթողիկե առաջնորդի նստավայրը և եկեղեցին՝ ամբաստանելով, որ վայրը զենքի թաքստոց է։ Արդեն մեկ ամիս անց՝ հունիսի 3-ին թուրք զինվորները ձերբակալում են արքեպիսկոպոս Մալոյանին և նրա հետ՝ քսանյոթ հայ կաթողիկե նշանավոր անձանց, իսկ հաջորդ օրը՝ մնացած հոգևորականներին ու բազմաթիվ հավատացյալների։
Նվիրատվություն Azat Mard ընկերության հիմնադիր Գարեն Չոբանյանից Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտին
01.04.2025
Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտը վերջերս նվիրատվություն է ստացել Azat Mard ընկերությունից, որի հիմնադիր Գարեն Չոբանյանը Հայոց ցեղասպանությունը վերապրածների ժառանգ է։ Նվիրատվությունը կատարվել է Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցին ընդառաջ՝ նպատակ ունենալով աջակցելու Հայոց ցեղասպանության թանգարանի տեխնիկական զարգացմանը անհրաժեշտ սարքավորումների արդիականացման միջոցով։
Մենք խորապես շնորհակալ ենք Գարեն Չոբանյանին, որի նվիրվածությունը Հայաստանին աննահանջ է, ինչն արտացոլվում է նրա յուրաքանչյուր քայլում։ Azat Mard-ն ակտիվորեն մասնակցում է բազմաթիվ բարեգործական նախաձեռնությունների ողջ Հայաստանում, և այս ներդրումը ևս մեկ վառ օրինակ է հայկական ժառանգության, մշակութային ու ազգային ինքնության պահպանման և տարածման գործում:
Չեռնոգորիայի արտաքին և եվրոպական գործերի փոխվարչապետ Ֆիլիպ Իվանովիչն այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
31.03.2025
Չեռնոգորիայի արտաքին և եվրոպական գործերի փոխվարչապետ Ֆիլիպ Իվանովիչը մարտի 31-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ՀՀ ԱԳ նախարարի տեղակալ Պարույր Հովհաննիսյանի ուղեկցությամբ:
Հյուրերին դիմավորեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Էդիտա Գզոյանը և ուղեկցեց դեպի Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ներկայացնելով հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը: ՀՑԹԻ տնօրենն անդրադարձ կատարեց նաև Ծիծեռնակաբերդի տարածքում անցյալ դարավերջին Ադրբեջանի Սումգայիթ, Կիրովաբադ (Գանձակ), Բաքու քաղաքներում ադրբեջանական կառավարության կազմակերպած կոտորածներին զոհ գնացած հայերի հիշատակին տեղադրված երեք խաչքարերի և Արցախյան գոյամարտի տարիներին Հուշապատի դիմացի հատվածում հուղարկավորված հինգ ազատամարտիկների պատմություններին՝ շեշտելով կապը տեղի ունեցածի և Հայոց ցեղասպանության միջև:
Գերմանիայի նախագահ Ֆրանկ Վալտեր-Շտայնմայերն այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
31.03.2025
Գերմանիայի նախագահ Ֆրանկ Վալտեր-Շտայնմայերը մարտի 31-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Գևորգ Պապոյանի, ԱԳ նախարարի տեղակալ Վահան Կոստանյանի, Երևանի քաղաքապետի առաջին տեղակալ Արմեն Փամբուխչյանի, Գերմանիայում ՀՀ դեսպան Վիկտոր Ենգիբարյանի և ՀՀ-ում Գերմանիայի դեսպան Կլաուդիա Բուշի ուղեկցությամբ:
Հյուրերին դիմավորեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Էդիտա Գզոյանը և ուղեկցեց դեպի Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ներկայացնելով հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը: ՀՑԹԻ տնօրենն անդրադարձ կատարեց նաև Ծիծեռնակաբերդի տարածքում անցյալ դարավերջին Ադրբեջանի Սումգայիթ, Կիրովաբադ (Գանձակ), Բաքու քաղաքներում ադրբեջանական կառավարության կազմակերպած կոտորածներին զոհ գնացած հայերի հիշատակին տեղադրված երեք խաչքարերին՝ շեշտելով կապը տեղի ունեցածի և Հայոց ցեղասպանության միջև:
ԸՄԲՈՍՏ ՀՈԳԻՆ. ՄԻՍԱՔ ՄԱՆՈՒՇՅԱՆ
Հարցազրույց Միսաք Մանուշյանի զարմուհիների հետ
25.03.2025
«Մանուշյանական շաբաթ» միջոցառման շրջանակում Հայաստան էին ժամանել նաև Միսաք Մանուշյանի զարմուհիները՝ Լուիզա և Հասմիկ Մանուշյանները: Նրանք այցելեցին Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ․ Մանուշյանների հետ հարցազրույց վարեց Հայոց ցեղասպանության զոհերի ու վերապրողների փաստագրման և ուսումնասիրության բաժնի ավագ գիտական աշխատող Թեհմինե Մարտոյանը։
Մանուշյան քույրերը պատմում են, որ Միսաք Մանուշյանի հայրը՝ Գևորգը, զոհվել է Ուրֆայի հերոսամարտի ժամանակ, որի մասնակիցներից է եղել. Հայկ, Կարապետ և Միսաք եղբայրները մորը՝ Վարդուհուն, և քրոջը կորցրել են տեղահանության ճանապարհին: Եղբայրները հայտնվել են տարբեր տներում և ճաշակել որբության դառը պտուղները:
Միսաքը որոշ ժամանակ ապրել է քրդի տանը և զբաղվել հովվությամբ: Հայկը՝ ընտանիքի ավագ եղբայրը, տեղեկանալով Միսաքի գտնվելու վայրի մասին, փախցրել է նրան, քանի որ քուրդն ինքնակամ բաց չի թողել: Հետագայում Միսաքն ու Կարապետը տեղափոխվել են Լիբանան, Հայկը՝ Սիրիա:
Անանուն բարեգործության շնորհիվ ՀՑԹԻ-ի կրթական ծրագրերին մասնակցող դպրոցներն այսուհետ կստանան «Հայոց ցեղասպանությունը վերապրածների հուշագրություններ» մատենաշարի գրքերից
19.03.2025
Վերջերս մի հայ բարերար, ով չի ցանկացել՝ նշվի իր անունը, Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի գրախանութից ձեռք է բերել ՀՑԹԻ-ի հրատարակած «Հայոց ցեղասպանությունը վերապրածների հուշագրություններ» մատենաշարի հայալեզու 3-7-րդ, 9-րդ, 10-րդ, 12-րդ հատորներից (8 գիրք) 36-ական օրինակ։ Բարեգործական նպատակով գնված գրքերն ի պահ են տրվել ՀՑԹԻ կրթական ծրագրերի բաժին՝ թանգարան-ինստիտուտում կրթական ծրագրերի մասնակից դպրոցների գրադարաններին նվիրաբերելու համար:
Կրթական ծրագրերի մասնակից երկու դպրոց արդեն հասցրել է հարստացնել դպրոցական իրենց գրադարաններն այս արժեքավոր նվիրատվությամբ:
Անհատների պատմություններն ու վերապրողների վկայությունները խիստ արժեքավոր են ինչպես Հայոց ցեղասպանության հետազոտության, այնպես էլ` դասավանդման համար: Ուստի անչափ կարևոր է, որ մեր դպրոցականները կարդան Հայոց ցեղասպանությունը վերապրած անձանց հուշագրությունները:
Չեխիայի Հանրապետության խորհրդարանի Պատգամավորների պալատի եվրոպական հարցերի հանձնաժողովի նախագահ Օնդժեյ Բենեշիկի գլխավորած պատվիրակությունն այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
18.03.2025
Չեխիայի Հանրապետության խորհրդարանի Պատգամավորների պալատի եվրոպական հարցերի հանձնաժողովի նախագահ Օնդժեյ Բենեշիկի գլխավորած պատվիրակությունը մարտի 18-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ՀՀ-ում Չեխիայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Պետր Պիրունչիկի ուղեկցությամբ:
Հյուրերին դիմավորեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի թանգարանային աշխատանքների գծով փոխտնօրեն Լուսինե Աբրահամյանը: Նա հյուրերին ուղեկցեց դեպի Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ներկայացնելով հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը: ՀՑԹԻ փոխտնօրենն անդրադարձ կատարեց նաև Ծիծեռնակաբերդի տարածքում անցյալ դարավերջին Ադրբեջանի Սումգայիթ, Կիրովաբադ (Գանձակ), Բաքու քաղաքներում ադրբեջանական կառավարության կազմակերպած կոտորածներին զոհ գնացած հայերի հիշատակին տեղադրված երեք խաչքարերի և Արցախյան գոյամարտի տարիներին Հուշապատի դիմացի հատվածում հուղարկավորված հինգ ազատամարտիկների պատմություններին՝ շեշտելով կապը տեղի ունեցածի և Հայոց ցեղասպանության միջև:
ԵՐԻՏԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ԱԶԳԱՅՆԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԻՑ` ՆԱՑԻԶՄ. ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ՎԵՐԱՊՐԱԾՆԵՐԸ ԴԻՄԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՇԱՐԺՄԱՆ ԱՌԱՋՆԱԳԾՈՒՄ
Մանուշյանական շաբաթը ՀՑԹԻ-ում
16.03.2025
Մարտի 14-18-ը Երևանում և Արտաշատում անցկացվող Միսաք Մանուշյանին և ֆրանսիական դիմադրության շարժման` նրա զինակիցներին նվիրված «Մանուշյանական շաբաթ» միջոցառման շրջանակներում մարտի 15-ին և 16-ին Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտում տեղի ունեցավ «ԵՐԻՏԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ԱԶԳԱՅՆԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԻՑ` ՆԱՑԻԶՄ. ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ՎԵՐԱՊՐԱԾՆԵՐԸ ԴԻՄԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՇԱՐԺՄԱՆ ԱՌԱՋՆԱԳԾՈՒՄ» խորագրով միջազգային գիտաժողովը:
ՀՑԹԻ տնօրեն Էդիտա Գզոյանն բացման իր խոսքում նշեց, որ Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտը մեծ սիրով է միացել «Մանուշյանական շաբաթին» և ուրախ է միջոցառման մասնակիցներին ընդունելու ՀՑԹԻ-ում: Էդիտա Գզոյանն ապա հավելեց, որ գիտաժողովի խորագիրն ինքնին շատ խոսուն է. այն մարդիկ, ովքեր տեսել և անցել էին մարդկության դեմ իրականացրած 20-րդ դարի առաջին հանցագործության միջով, որը ծնունդն էր երիտթուրքական ազգայնականության, իրենց գործուն մասնակցությունն ունեցան 20-րդ դարի մյուս չարիքի՝ նացիզմի դեմ պայքարում: Ներկաներին ողջունեց նաև գիտաժողովի համակազմակերպիչ, «ՍԱԹԷ - ԱԹՂԸ» թատերական միության հիմնադիր Սաթէ Խաչատրյանը:
ՍՈՂՈՄՈՆ ԹԵՀԼԻՐՅԱՆ. ՍՊԱՆԵԼ ԹԱԼԵԱԹԻՆ
104 տարի առաջ այս օրը Սողոմոն Թեհլիրյանը Բեռլինի Հարդենբերգ փողոցում սպանեց Հայոց ցեղասպանության գլխավոր կազմակերպիչներից մեկին՝ Թալեաթ փաշային
15.03.2025
Առաջին աշխարհամարտում Օսմանյան կայսրության պարտությունից հետո նոր կառավարությունը դաշնակիցների պնդմամբ որոշեց դատական պատասխանատվության ենթարկել երիտթուրքական կառավարության ու «Միություն և առաջադիմություն» կուսակցության կենտրոնական կոմիտեի անդամներին՝ Օսմանյան կայսրությանը պատերազմի մեջ ներքաշելու և հայերի տեղահանությունն ու կոտորածը կազմակերպելու համար: Սակայն երիտթուրքական գլխավոր հանցախումբը (Մեհմեդ Թալեաթ, Իսմայիլ Էնվեր, Ահմեդ Ջեմալ, Բեհաէդդին Շաքիր, Մեհմեդ Նազըմ, Օսման Բեդրի և Հուսեյն Ազմի), դեռևս 1918 թ. նոյեմբերի 1-ին գերմանական ռազմանավով ճողոպրել էր Թուրքիայից՝ խուսափելով ձերբակալությունից և քրեական պատասխանատվությունից:
Պատասխանատվությունից խուսափած երիտթուրք հանցագործներին արժանի պատժի ենթարկելու համար 1919 թ. աշնանը Երևանում կայացած Հայ Յեղափոխական Դաշնակցության 9-րդ Ընդհանուր ժողովը խիստ գաղտնի պայմաններում ԱՄՆ-ում ՀՀ դեսպան Արմեն Գարոյի ղեկավարությամբ հիմք դրեց Հատուկ գործին, այն է՝ հայերի կոտորածների կազմակերպիչներին ու իրագործողներին հայտնաբերելու և ոչնչացնելու հատուկ գործողությանը:
Սողոմոն Թեհլիրյանը (1896-1960 թթ.) իրավամբ Հատուկ գործի («Նեմեսիս» գործողության) ամենահայտնի դեմքն է: Դա պայմանավորված է ոչ միայն այն բանով, որ նրա թիրախն ամենահայտնի ոճրագործն էր՝ Թալեաթը, այլև նրա դատավարության՝ հասարակական լայն հնչեղություն ունենալու փաստով: Նախքան Հատուկ գործի մեջ ներգրավվելը Ս. Թեհլիրյանը, չնայած երիտասարդ տարիքին, անցել էր մարտական հարուստ ուղի՝ դառնալով ազգային-ազատագրական պայքարի նշանավոր գործիչների՝ Զորավար Անդրանիկի, Սեբաստացի Մուրադի, Կայծակ Առաքելի, Սեպուհի և այլոց զինակից ընկերը:
Հայոց ցեղասպանության թանգարանում այսուհետ հասանելի են անգլերեն, ռուսերեն և ֆրանսերեն լեզուներով աուդիոգիդեր
14.03.2025
Այսուհետ Հայոց ցեղասպանության թանգարանի օտարերկրյա այցելուները հնարավորություն կունենան թանգարանի ցուցադրություններին ծանոթանալ անգլերեն, ռուսերեն և ֆրանսերեն աուդիոգիդերի միջոցով: Հաշվի առնելով, որ այս տարի լրանում է Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցը և սպասվում է օտարերկրյա այցելուների մեծ հոսք՝ աուդիոգիդերի գործարկումը խիստ անհրաժեշտ էր և կարևոր:
Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտն իր երախտագիտությունն է հայտնում այն կառույցներին ու անհատներին, որոնց աջակցության շնորհիվ հնարավոր եղավ իրագործել այս ծրագիրը:
Լիտվայի Հանրապետության Հանրային անվտանգության ծառայության հրամանատար, գեներալ-մայոր Վիկտորաս Գրաբաուսկաս
11.03.2025
«Աջակցություն Հայաստանում իրավապահ մարմինների և անվտանգության ոլորտի բարեփոխումներին» ծրագրի շրջանակներում Հայաստան ժամանած Լիտվայի Հանրապետության Հանրային անվտանգության ծառայության հրամանատար, միջազգային փորձագետ, գեներալ-մայոր Վիկտորաս Գրաբաուսկասի գլխավորած պատվիրակությունը մարտի 7-ին այցելել է Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր:
Հյուրերին դիմավորել է ՀՑԹԻ-ի տնօրեն Էդիտա Գզոյանը: Նա հյուրերին ուղեկցել է դեպի Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ներկայացնելով հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը: ՀՑԹԻ-ի տնօրենն անդրադարձ է կատարել նաև Ծիծեռնակաբերդի տարածքում անցյալ դարավերջին Ադրբեջանի Սումգայիթ, Կիրովաբադ (Գանձակ), Բաքու քաղաքներում ադրբեջանական կառավարության կազմակերպած կոտորածներին զոհ գնացած հայերի հիշատակին տեղադրված երեք խաչքարերի և Արցախյան գոյամարտի տարիներին Հուշապատի դիմացի հատվածում հուղարկավորված հինգ ազատամարտիկների պատմություններին՝ շեշտելով կապը տեղի ունեցածի և Հայոց ցեղասպանության միջև:
ԵՐԵՍՈՒՆ ՏԱՐԻ ԱՌԱՋ ԱՅՍ ՕՐԸ ԴՐՎՈՒՄ Է ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԹԱՆԳԱՐԱՆ-ԻՆՍՏԻՏՈՒՏԻ ՍՏԵՂԾՄԱՆ ՀԻՄՔԸ
07.03.2025
1995 թ. մարտի 7-ին, ի կատարումն ՀՀ առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի՝ 1994 թ. մայիսի 16-ի «Հայոց ցեղասպանության 80-ամյակին նվիրված միջոցառումների կազմակերպման պետական հանձնաժողով ստեղծելու մասին» հրամանագրի, ՀՀ կառավարության no. 122 որոշմամբ հիմնվում է Հայոց ցեղասպանության թանգարանը: Նրան տրվում է ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի կազմում գործող գիտահետազոտական հիմնարկի կարգավիճակ: Հայոց ցեղասպանության թանգարանի առաջին տնօրեն է նշանակվում ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի նախագահ Ֆադեյ Սարգսյանի տեղակալ Լավրենտի Բարսեղյանը (1998 թ.-ից պատմական գիտությունների դոկտոր):
Հայոց ցեղասպանության թանգարանի ճարտարապետներն են Սաշուր Քալաշյանն ու Լյուդմիլա Մկրտչյանը, քանդակագործը՝ Ֆերդինանդ Առաքելյանը: Թանգարանի առաջին և երկրորդ ցուցադրությունների և թանգարանի ցուցադրական մակերեսի ձևավորման հեղինակը ճարտարապետ Հայկազ Երվանդի Քոչարն է: Շինարարական աշխատանքներն ընթանում են 2 փուլով: Առաջին փուլի ավարտին՝ 1995 թ. ապրիլի 24-ին՝ Հայոց ցեղասպանության զոհերի ոգեկոչման 80-ամյակին, ՀՀ առաջին Նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի կողմից պաշտոնապես բացվում է թանգարանի ժամանակավոր ցուցադրությունը:
ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԿՈՄԻՏԵԻ՝ «ԳԻՏԱԿԱՆ ԱՐԴՅՈՒՆԱՎԵՏՈՒԹՅԱՆ ԽԹԱՆՄԱՆ ԴՐԱՄԱՇՆՈՐՀԱՅԻՆ ԾՐԱԳԻՐ - 2025» ԵՎ «ԵՐԻՏԱՍԱՐԴ ԳԻՏԱՇԽԱՏՈՂՆԵՐԻ ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՋԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ԾՐԱԳԻՐ - 2025» ԾՐԱԳՐԵՐԻ ՇՐՋԱՆԱԿՈՒՄ ՀՑԹԻ 2 ԳԻՏԱԿԱՆ ՆԱԽԱԳԻԾ ՖԻՆԱՆՍԱՎՈՐՄԱՆ Է ԵՐԱՇԽԱՎՈՐՎԵԼ
02.03.2025
ՀՑԹԻ գիտաշխատող, բ.գ.թ, դոցենտ Էլինա Միրզոյանի ղեկավարությամբ «Թուրք-ադրբեջանական լեզվաքարոզչական խոսույթը» խորագրով գիտական նախագիծը «Գիտական արդյունավետության խթանման դրամաշնորհային ծրագիր–2025» մրցույթի շրջանակում երաշխավորվել է ֆինանսավորման։ Ծրագիրն իրականացնելու է ՀՑԹԻ տարբեր բաժիններից կազմված գիտաշխատողների աշխատանքային թիմը։ Նախագծի օտարերկյա գործընկերն է պատմագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր, Նեբրասկա-Լինքոլնի համալսարանի պրոֆեսոր Պետրոս Տեր–Մաթոսյանը։
«Երիտասարդ գիտաշխատողների հետազոտությունների աջակցության ծրագիր–2025» մրցույթի շահառուների ցանկում է ՀՑԹԻ գիտաշխատող, պ․գ․թ․ Նարեկ Պողոսյանի ղեկավարած ««Մենք ու նրանք». Հայոց ցեղասպանության քարոզչական հետագիծը» թեման, որի օտարերկրյա գործընկերը նույնպես Պետրոս Տեր–Մաթոսյանն է։
ՄԱՆՈՒՇՅԱՆԱԿԱՆ ՇԱԲԱԹ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ
01.03.2025
Մարտի 14-18-ը Երևանում և Արտաշատում կանցկացվի «Մանուշյանական շաբաթ» միջոցառումը՝ նվիրված Միսաք Մանուշյանին և ֆրանսիական դիմադրության շարժման նրա զինակիցներին: «Մանուշյանական շաբաթ»-ին մասնակցում է նաև Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտը: Մարտի 15-ին և 16-ին ՀՑԹԻ-ում տեղի կունենա «ԵՐԻՏԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ԱԶԳԱՅՆԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԻՑ` ՆԱՑԻԶՄ. ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ՎԵՐԱՊՐԱԾՆԵՐԸ ԴԻՄԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՇԱՐԺՄԱՆ ԱՌԱՋՆԱԳԾՈՒՄ» խորագրով միջազգային գիտաժողովը:
«Մանուշյանական շաբաթ» միջոցառման նպատակն է վերաիմաստավորել Մանուշյանի ժառանգությունը, ընդգծել նրա դերը համաշխարհային դիմադրության շարժման մեջ և խթանել ֆրանսիական և հայկական պատմամշակութային երկխոսությունը։
Միջոցառումների շարքն ընդգրկում է թատերական ներկայացումներ, գիտաժողովներ, ցուցահանդեսներ, վավերագրական ֆիլմերի ցուցադրություններ և քննարկումներ: Մասնավորապես՝ տեղի կունենան «Միսաք Մանուշյան․ ականատեսի աչքերով» գրքի և «Մանուշյան․․․» պիեսի շնորհանդեսները, Շոշանա Բուխոբզայի «Մանուշյան» ներկայացման առաջնախաղը, Կատյա Գիրագոսյանի «Միսաք և Մելինե» վավերագրական ֆիլմի ցուցադրությունը և այլն:
Սենտ-Էտիենի քաղաքապետ Գաել Պերդրիոն այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
01.03.2025
Սենտ-Էտիենի քաղաքապետ Գաել Պերդրիոյի գլխավորած պատվիրակությունը մարտի 1-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ Կապանի փոխքաղաքապետ Գոռ Թադևոսյանի ուղեկցությամբ: Պատվիրակության կազմում էին Սենտ-Էտիենի հայկական ասոցիացիայի նախագահ Վրեժ Խոսրովյանը, Սենտ-Էտիենի քաղաքապետի խորհրդական, Հայոց ցեղասպանությունը վերապրածի ժառանգ Ժան Պիեռ Կոտչյանը և այլք:
Հյուրերին դիմավորեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Էդիտա Գզոյանը: Նա հյուրերին ուղեկցեց դեպի Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ներկայացնելով հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը:
Սենտ-Էտիենի քաղաքապետ Գաել Պերդրիոն ծաղկեպսակ դրեց Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակը հավերժացնող հուշակոթողին, այնուհետև հյուրերը ծաղիկներ դրեցին անմար կրակի մոտ և մեկ րոպե լռությամբ հարգեցին Հայոց ցեղասպանության անմեղ զոհերի հիշատակը:
ՁԱՅՆԵՐ ՍՈՒՄԳԱՅԻԹԻՑ․ ՋԱՐԴԵՐԸ՝ ԱԿԱՆԱՏԵՍՆԵՐԻ ԱՉՔԵՐՈՎ
27.02.2025
Ժողովուրդների բարեկամության և եղբայրության ավարտը
Խորհրդային սոցիալիստական գաղափարախոսության հիմնադրույթներից էին ժողովուրդների եղբայրության և բարեկամության, պրոլետարական ինտենացիոնալիզմի սկզբունքները: Ցարական կայսրությանը փոխարինելու եկած Խորհրդային Միությունը իր ազգային քաղաքականության նպատակ հռչակեց նոր «ազգության»` խորհրդային ժողովրդի ձևավորումը: 1988 թ. Արցախյան շարժման սկզբնավորումից հետո տասնամյակներ շարունակ քարոզվող ժողովուրդների բարեկամության, եղբայրության, միասնական խորհրդային ազգության գաղափարախոսութունը կանգնեց լուրջ մարտահրավերների առջև։
«Ո՞վ կմտածեր։ Ո՞վ կարող էր նույնիսկ պատկերացնել, որ ջարդերը հնարավոր են։ Համարեք ինձ պարզամիտ, ասեք, որ ինձ՝ հայուհուս մոտ, մեր վշտալի ազգային պատմության պարագայում, մշտապես պետք է լիներ ինքնապահպանման սուր զգացումը...
հավանաբար, պետք է լիներ։ Բայց, ակնհայտ է, որ խորհրդային տարիները սրբել էին դա, տալով մեզ՝ հայերիս անվտանգության կեղծ վստահություն...»։ Այս խոսքերով է ականատես Անժելա Եղանյանը նկարագրել խորհրդային հասարակարգի պայմաններում էթնիկ հիմքով պայմանավորված կոտորածի անսպասելիությունը և հիասթափությունը այդ վարչակարգից՝ որպես սեփական քաղաքացիների անվտանգության երաշխավորի։
ԱՆԴՐԱՆԻԿ ՕԶԱՆՅԱՆ 160
25.02.2025
Հայ ազգային-ազատագրական գործիչ, զորահրամանատար Անդրանիկ Օզանյանը (Զորավար Անդրանիկ) ծնվել է 1865 թվականի փետրվարի 25-ին, Շապին-Գարահիսարում: Ազգային հերոսի համբավ ձեռք բերած Անդրանիկն առանձնահատուկ դեր է ունեցել 19-րդ դարավերջի և 20-րդ դարասկզբի հայ ազատագրական շարժման գործում։ 1892 թ. Անդրանիկն անդամագրվել է Հայ հեղափոխական դաշնակցություն կուսակցությանը, այլ ֆիդայիների հետ մասնակցել հայրենիքի պաշպանությանը։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին կարևոր դերակատարություն է ունեցել կամավորական շարժման կազմակերպման գործում: 1918 թ. Էրզրումում վարելով ծանր պաշտպանական մարտեր՝ ապահովել է թուրքական կոտորածներից մազապուրծ հայության նահանջը:
Անգնահատելի է Ա. Օզանյանի ավանդն ինչպես ազգային-ազատագրական շարժման, այնպես էլ Հայոց ցեղասպանության հետևանքով բնօրրանը կորցրած հայ գաղթականներին վերահաս մահից փրկելու և որբահավաք աշխատանքների կազմակերպման գործում:
ԹՈՒՄԱՆՅԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԳՈՐԾԻՉԸ
19.02.2025
Որբահավաք և որբախնամ գործունեությունից բացի Հովհաննես Թումանյանը նախաձեռնում և կյանքի է կոչում մի շարք ծրագրեր, որոնք ուղղված էին Հայոց ցեղասպանության հետևանքով առաջացած այլ խնդիրների լուծմանը:
1918 թ. մարտին Հովհ. Թումանյանի նախագահությամբ ստեղծվում է Հայոց հայրենակցական միությունների միությունը: Վերջինս, իր շուրջը կենտրոնացնելով հայկական մի շարք գավառներում մինչ այդ ստեղծված հայրենակցական միությունների գործունեությունը, ծավալուն աշխատանքներ է իրականացնում հանգանակություններ կազմակերպելու, հայ գաղթականությանը նյութական օգնություն տրամադրելու, ինչպես նաև հարևան ազգերի (այդ թվում՝ «մուսուլմանների») հետ հայության խաղաղ գոյակցությունն ապահովելու գործում: Հայոց հայրենակցական միությունների միության և Հայ գրողների ընկերության անունից Հովհ. Թումանյանը բազմաթիվ կոչեր է հղում աշխարհի տարբեր պետությունների խորհրդարաններին, ակադեմիաներին, համալսարաններին, գիտական ընկերություններին՝ նկարագրելով հայ ժողովրդի ծանր վիճակը, խնդրելով բարոյական ու նյութական օգնություն:
1918 թ. հոկտեմբերի 31-ին՝ Առաջին աշխարհամարտում Օսմանյան կայսրության կրած պարտությունից և Մուդրոսի զինադադարից մեկ օր անց, Թիֆլիսում կայանում է Հայկական հայրենակցական միությունների կենտրոնական խորհրդի նիստ, որտեղ որոշվում է 1919 թ. Փարիզում կայանալիք Հաշտության համագումարին հուշագիր ներկայացնել: Հուշագիրը կազմելու համար ստեղծվում է «Համաշխարհային պատերազմից հայ ժողովրդի կրած վնասների քննիչ հանձնաժողովը», որը նախագահում էր Հովհ. Թումանյանը:
International Journal of Armenian Genocide Studies հանդես 2024
առաջին և երկրորդ համարներ
18.02.2025
«Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամի կողմից հրատարակվող International Journal of Armenian Genocide Studies անգլալեզու հանդեսի վերջին 2 համարում կարող եք կարդալ հետևյալ հոդվածները.
International Journal of Armenian Genocide Studies, Vol. 9 No. 1 (2024)
• Nagothu Naresh Kumar, Networks of Denial and Justification: South Asia Responses to the Armenian Genocide
• Ozlem Karakus, Echoes of Loss: Examining Gendered Violence and Legacy in the Armenian Genocide
• Sossi Tatikyan, Legal and Political Aspects of the De-Armenization of Nagorno-Karabakh: Ethnic Cleansing, Genocide, Forced Displacement or Voluntary Exodus?
• David Hackett, "Sieves of Responsibility" - Connecting Failures of Genocide Prevention and Geopolitical Interests to Atrocity in Nagorno Karabakh
Ցեղասպանագիտական հանդես 2024
առաջին և երկրորդ համարներ
15.02.2025
«Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամի կողմից հրատարակվող Ցեղասպանագիտական հանդեսի վերջին 2 համարում կարող եք կարդալ հետևյալ հոդվածները.
2024 թ. առաջին համարում՝
• Ռոբերտ Ա. Թաթոյան, Աքսորյալ զեյթունցիների զինված դիմադրության փորձը Դեր Զորի անապատում
• Վերժինե Գ. Սվազլյան, Հայ կինը ցեղասպանության և ինքնապաշտպանական հերոսամարտերի ընթացքում. դրվագներ
• Աննա Ա. Կազարյան, Էրզրումի նահանգի Քղի գավառակի հայության տեղահանությունը. Քղիից դեպի Դեր Զոր
• Նարեկ Մ. Պողոսյան, Ցեղասպանության իրագործման արդի սպառնալիքները
Այսուհետ Հայոց ցեղասպանության թանգարանում հասանելի են ֆրանսերեն լեզվով աուդիոգիդեր
14.02.2025
Ֆրանսիայի Օվերն-Ռոն-Ալպ շրջանի ղեկավարության հետ համագործակցության շրջանակներում և վերջիններիս ֆինանսական աջակցությամբ ֆրանսերեն են թարգմանվել և ձայնագրվել Հայոց ցեղասպանության թանգարանի աուդիոգիդերի համար պատրաստված տեքստերը: Այսուհետ Հայոց ցեղասպանության թանգարանի ֆրանկաֆոն այցելուները աուդիոգիդերի միջոցով հնարավորություն կունենան ինքնուրույն ծանոթանալ թանգարանային ցուցադրությանը: Հաշվի առնելով, որ նրանց թիվը զգալի մեծ է, ֆրանսերեն աուդիոգիդերի գործարկումը խիստ անհրաժեշտ էր և կարևոր:
Նշենք, որ Օվերն-Ռոն-Ալպ շրջանի ղեկավարության հետ համագործակցությունը սկսվել է դեռ 2020 թվականից, որի շրջանակում լույս էր տեսել «Հոշոտված Հայաստան. Ավրորա Մարդիգանյանի պատմությունը» գրքի ֆրանսերեն հրատարակությունը:
Այս անգամ շրջանի ֆինանսական աջակցությամբ հրատարակվել է ֆրանսիահայ պատմաբան, ՀՑԹԻ հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ Ռեյմոն Գևորգյանի «Հայոց ցեղասպանությունը և դրա հետևանքները» գրքի ֆրանսերեն տարբերակը:
Աւետիս Հաճեանի՝ Secret Nation: The Hidden Armenians of Turkey (I.B. Tauris, 2018) գրքի ներկայացում-քննարկումը ՀՑԹԻ-ում
11.02.2025
Փետրվարի 6-ին Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտում կայացավ Աւետիս Հաճեանի՝ Secret Nation: The Hidden Armenians of Turkey (I.B. Tauris, 2018) գրքի ներկայացում-քննարկումը: Մինչ քննարկման մեկնարկը ներկաներին ողջույնի խոսք հղեց ՀՑԹԻ-ի տնօրեն Էդիտա Գզոյանը, ապա ՀՑԹԻ-ի Հայոց ցեղասպանության զոհերի ու վերապրողների փաստագրման և ուսումնասիրության բաժնի վարիչ Շուշան Խաչատրյանը ներկայացրեց բանախոսին:
Աւետիս Հաճեանը ներկայացրեց իր հեղինակած գիրքը, որը բաղկացած է 32 գլխից՝ յուրաքանչյուրը նվիրված առանձին աշխարհագրական-մշակութային տարածաշրջանի՝ Սասուն, Կոմմագենե, Տիգրանակերտ, Տարոն, Կարին, Սեբաստիա և Փոքր Ասիա, Խարբերդ, Վան, Կիլիկիա, Սև ծով և Համշեն: Հեղինակն ուսումնասիրությունը կատարել է զրույցների, բանահավաքչական մեթոդով՝ տեղում այցելելով և ծանոթանալով ինչպես արդեն իսկ (հիմնականում Հայոց ցեղասպանության հետևանքով) հայ ինքնությունը կորցրած, թեև արմատների մասին որոշակի հիշողություն պահպանած անձանց, ընտանիքների հետ, այնպես էլ հայ լինելու ինքնընկալումն ունեցող, ու երբեմն թաքուն քրիստոնեադավան հայերի մեջ։
Հեղինակը ցուցադրեց եզակի լուսանկարներ՝ ներկայացնելով յուրաքանչյուրին կից պատմությունը։ Բանախոսության վերջում հեղինակը պատասխանեց ունկնդիրներին հետաքրքրող հարցերին։
Շարունակում ենք ներկայացնել ՀՑԹԻ գիտաշխատողների հրապարակումները միջազգային պարբերականներում
07.02.2025
ՀՑԹԻ տնօրեն, առաջատար գիտաշխատող Էդիտա Գզոյանի հոդվածը` From War Crimes to Crimes against Humanity and Genocide: Turkish Responsibility after World War I [Պատերազմական հանցագործություններից մինչև մարդկության դեմ հանցագործություններ և ցեղասպանություն. Թուրքիայի պատասխանատվության հարցը Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո] տպագրվել է Genoicde Studies International ամսագրում` https://utppublishing.com/doi/10.3138/GSI-2022-0020:
Հոդվածը ներկայացնում է Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո ստեղծված պատերազմական հանցագործությունները հետաքննող հանձնաժողովի (Պատերազմի հեղինակների պատասխանատվության և պատիժների սահմանման հանձնաժողով) աշխատանքները` կապված Հայոց ցեղասպանության ժամանակ հայերի դեմ իրականացված ոճիրների քննության հետ:
ԶԱԲԵԼ ԵՍԱՅԱՆ, 1878-1943
04.02.2025
Զաբել Եսայանը ծնվել է 1878 թ. փետրվարի 4-ին Կ․Պոլսում։ Ավարտելով Սկյուտարի Սուրբ Խաչ վարժարանը` 1895 թ. դեկտեմբերին մեկնում է Փարիզ, որտեղ ունկնդրում է Սորբոնի համալսարանի և Քոլեջ դը Ֆրանսի գրականության ու փիլիսոփայության դասընթացները։
1900 թ. Զաբելն ամուսնանում է նկարիչ Տիգրան Եսայանի (1874-1921) հետ։ Փարիզում գրական և հասարակական լայն գործունեություն ծավալելուց հետո 1902 թ. վերադառնում է Կ.Պոլիս և շարունակում իր ստեղծագործական ուղին:
Սուլթան Աբդուլ Համիդի դեմ կատարված մահափորձից հետո սկսված սոցիալական, ազգային-քաղաքական ճնշումների և հալածանքների պատճառով, նորից ստիպված մեկնում է Փարիզ ու այնտեղ ապրում մինչև 1908 թվականը։
Ադանայի կոտորածներից հետո Զաբել Եսայանը շուրջ երեք ամիս լինում է Ադանայում, Մերսինում, Սսում և այլ բնակավայրերում, հանդիպում կոտորածների ականատես և վերապրած մարդկանց, գրում տեսածին ու լսածին առնչվող մի շարք գործեր («Ավերակներուն մեջ», «Անեծքը», «Նոր հարսը», «Սաֆիե»)։
ՀԱՅԱՍՏԱՆՆ ՈՒ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՔՐԵԱԿԱՆ ԴԱՏԱՐԱՆԸ․ ԱՆԴԱՄԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆ ՄԵԿ ՏԱՐԻ
աշխատաժողով ՀՑԹԻ-ում
04.02.2025
Փետրվարի 1-ին Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտում կայացավ Հայաստանի միջազգային իրավունքի միության և Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի կողմից համատեղ կազմակերպված «Հայաստանն ու Միջազգային քրեական դատարանը (ՄՔԴ)․ անդամակցություն մեկ տարի» խորագրով մասնագիտական աշխատաժողով, որին մասնակցում էին միջազգային իրավունքի մասնագետներ, միջազգային քրեական իրավունքով հետաքրքրվող իրավաբաններ, միջոլորտային ուսումնասիրություններ իրականացնող անձինք, դասախոսներ և ուսանողներ։
Միջոցառումը մեկնարկեց ՀՑԹԻ տնօրեն Էդիտա Գզոյանի ողջույնի խոսքով: Պատմական զուգահեռներ տանելով` Էդիտա Գզոյանը շեշտեց, որ Հայոց ցեղասպանությունից հետո չկար միջազգային օրենք և դատարան հանցագործներին պատժելու համար, իսկ այժմ իրադրությունը այլ է: Նա հույս հայտնեց, որ ՄՔԴ-ին Հայաստանի անդամակցությունը հնարավորություն կտա նաև իրավական գործիքակազմով պայքարել Արցախից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցների իրավունքների համար:
Ֆրանսիայի տեղական ինքնակառավարման մարմինների ներկայացուցիչներն այցելեցին Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
03.02.2025
ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի և Հայաստանում Ֆրանսիայի դեսպանատան հրավերով Հայաստան ժամանած Ֆրանսիայի տեղական ինքնակառավարման մարմինների ներկայացուցիչները փետրվարի 2-ին այցելեցին Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ՀՀ-ում Ֆրանսիայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Օլիվիե Դըկոտինյիի և ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի ներկայացուցիչների ուղեկցությամբ:
Հյուրերին դիմավորեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի թանգարանային աշխատանքների գծով փոխտնօրեն Լուսինե Աբրահամյանը: Նա հյուրերին ուղեկցեց դեպի Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ներկայացնելով հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը: ՀՑԹԻ փոխտնօրենն անդրադարձ կատարեց նաև Ծիծեռնակաբերդի տարածքում անցյալ դարավերջին Ադրբեջանի Սումգայիթ, Կիրովաբադ (Գանձակ), Բաքու քաղաքներում ադրբեջանական կառավարության կազմակերպած կոտորածներին զոհ գնացած հայերի հիշատակին տեղադրված երեք խաչքարերի և Արցախյան գոյամարտի տարիներին Հուշապատի դիմացի հատվածում հուղարկավորված հինգ ազատամարտիկների պատմություններին՝ շեշտելով կապը տեղի ունեցածի և Հայոց ցեղասպանության միջև:
Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի աշխատակիցների այցը Հայկազյան համալսարան
01.02.2025
Հունվարի 29-31-ը Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի աշխատակիցներ Նարինե Մարգարյանը և Սեդա Պարսամյանը Բեյրութի Հայկազյան համալսարանի հրավերով այցելել են Լիբանան՝ մասնակցելու Հայկազյան համալսարանի 70-ամյակի միջոցառումներին։
Միջոցառումները մեկնարկեցին «Հայկազեան Հայագիտական Հանդէս»-ի` 2024 թվականի առաջին և երկրորդ համարների շնորհանդեսով: Շնորհանդեսին ելույթ ունեցավ ՀՑԹԻ-ի գիտքարտուղար, պ.գ.թ. Նարինե Մարգարյանը: Նա շնորհավորեց Հայկազյան համալսարանի հիմնադրման 70-ամյակը և նշեց, որ ինչպես համալսարանը, այնպես էլ համալսարանի «Հայկազեան Հայագիտական Հանդէս»-ը առանձնահատուկ կարևորություն ունեն հայագիտության զարգացման գործում և համահայկական բնույթ ունենալով՝ յուրահատուկ կամուրջ են Հայաստան-Սփյուռք հարաբերություններում:
Վրաստանի արտաքին գործերի նախարար Մակա Բոճորիշվիլին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
30.01.2025
Պաշտոնական այցով Հայաստան ժամանած Վրաստանի արտաքին գործերի նախարար Մակա Բոճորիշվիլին հունվարի 30-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր։
Հյուրերին դիմավորեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Էդիտա Գզոյանը և ուղեկցեց դեպի Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ներկայացնելով հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը: ՀՑԹԻ տնօրենն անդրադարձ կատարեց նաև Ծիծեռնակաբերդի տարածքում անցյալ դարավերջին Ադրբեջանի Սումգայիթ, Կիրովաբադ (Գանձակ), Բաքու քաղաքներում ադրբեջանական կառավարության կազմակերպած կոտորածներին զոհ գնացած հայերի հիշատակին տեղադրված երեք խաչքարերին՝ շեշտելով կապը տեղի ունեցածի և Հայոց ցեղասպանության միջև:
Հյուսիսային Եվրոպայի և Բալթյան երկրների (Nordic-Baltic-8) խորհրդարանների ներկայացուցիչներն այցելեցին Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
23.01.2025
Հյուսիսային Եվրոպայի և Բալթյան երկրների (Nordic-Baltic-8) խորհրդարանների ներկայացուցիչները՝ Նորվեգիայի Թագավորության, Ֆինլանդիայի Հանրապետության, Էստոնիայի Հանրապետության, Լատվիայի Հանրապետության խորհրդարանների նախագահներ, ինչպես նաև Շվեդիայի Թագավորության, Լիտվայի Հանրապետության և Դանիայի Թագավորության խորհրդարանների փոխնախագահներ` ՀՀ Ազգային ժողովի նախագահ Ալեն Սիմոնյանի ուղեկցությամբ, 2025թ. հունվարի 23-ին այցելեցին Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր:
Հյուրերին դիմավորեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Էդիտա Գզոյանը: Նա հյուրերին ուղեկցեց դեպի Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ներկայացնելով հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը:
Հյուսիսային Եվրոպայի և Բալթյան երկրների պատվիրակության անդամները ծաղկեպսակներ դրեցին Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակը հավերժացնող հուշակոթողին, այնուհետև ծաղիկներ խոնարհեցին կրակի շուրջ` մեկ րոպե լռությամբ հարգելով անմեղ զոհերի հիշատակը:
Իրանի Իսլամական Հանրապետության Մեջլիսի Իրան-Հայաստան բարեկամական խումբն այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
14.01.2025
Իրանի Իսլամական Հանրապետության Մեջլիսի Իրան-Հայաստան բարեկամական խմբի ղեկավար Արա Շահվերդյանի գլխավորած պատվիրակությունը հունվարի 14-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր:
Հյուրերին դիմավորեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի փոխտնօրեն Լուսինե Աբրահամյանը: Նա հյուրերին ուղեկցեց դեպի Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ներկայացնելով հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը: ՀՑԹԻ փոխտնօրենն անդրադարձ կատարեց նաև Ծիծեռնակաբերդի տարածքում անցյալ դարավերջին Ադրբեջանի Սումգայիթ, Կիրովաբադ (Գանձակ), Բաքու քաղաքներում ադրբեջանական կառավարության կազմակերպած կոտորածներին զոհ գնացած հայերի հիշատակին տեղադրված երեք խաչքարերի և Արցախյան գոյամարտի տարիներին Հուշապատի դիմացի հատվածում հուղարկավորված հինգ ազատամարտիկների պատմություններին՝ շեշտելով կապը տեղի ունեցածի և Հայոց ցեղասպանության միջև:
ԷՔՍԿՈՒՐՍԱՎԱՐԻ ԹԱՓՈՒՐ ՀԱՍՏԻՔԻ ՄՐՑՈՒՅԹ «ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԹԱՆԳԱՐԱՆ-ԻՆՍՏԻՏՈՒՏ» ՀԻՄՆԱԴՐԱՄՈՒՄ
12.01.2025
«Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամը հայտարարում է մրցույթ` անգլերեն-գերմաներեն կամ անգլերեն-ֆրանսերեն լեզուների իմացությամբ էքսկուրսավարի թափուր հաստիքի համար: Անհրաժեշտ որակավորումները՝
– բարձրագույն կրթություն,
– հաղորդակցվելու հմտություն,
– պատասխանատվության բարձր զգացում,
– համակարգված և թիմային աշխատանքի կարողություն,
– համակարգչից օգտվելու հմտություններ:
Աշխատանքային փորձը ցանկալի է:
Հարգելի այցելու,
Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտը փակ է լինելու ս.թ. դեկտեմբերի 30-ից մինչև 2025 թ. հունվարի 2-ը ներառյալ:
Հարգանքով,
«Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամ
ԱՄՓՈՓԵԼՈՎ 2024 ԹՎԱԿԱՆԸ
28.12.2024
«Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամի գործունեությունն ու ծրագրերի իրականացումը շարունակվել է հետևյալ ուղղություններով՝
Գիտահետազոտական և հրատարակչական աշխատանքներ՝
ՀՑԹԻ-ի աշխատակիցները 2024 թ. ընթացքում իրականացրել են հետազոտություններ՝ Հայոց ցեղասպանության պատմության, ցեղասպանության և նախացեղասպանական ժամանակաշրջանում Օսմանյան կայսրության ողջ տարածքում բնակվող հայության կյանքի, թվաքանակի, կրթությանն առնչվող հարցերի վերաբերյալ: Հատուկ ուշադրություն է դարձվել Հայոց ցեղասպանության տարիներին ծավալված մարդասիրական օգնության, որբահավաք ու որբախնամ աշխատանքների և որբանոցային կյանքի, Հայոց ցեղասպանությունը վերապրածների միկրոպատմությունների, որոշակի աշխարհագրական տարածքում ցեղասպանության իրականացման մեթոդների ու դրսևորումների խոր ուսումնասիրությանը, հուշագրությունների, թուրքական մամուլի, ինչպես նաև ցեղասպանության իրագործման արդի սպառնալիքների և այլ խմբերի ցեղասպանությունների պատմության ուսումնասիրության թեմաներին:
| 
